2019.11.24. Kołłątajówka

                   Witam :-)
   Stoją sobie na niewielkim wzniesieniu nad Łososiną malownicze ruiny pięknego onegdaj pałacu. Zamówił ów pałac jeden z najwybitniejszych Polaków przełomu XVIII i XIXw , jeden z twórców Konstytucji 3 maja Hugo Kołłątaj. Ten klasycystyczny pałac powstał według projektów włoskich architektów w 1830r już za czasów jego bratanka Eustachego Kołłątaja. Póżniej kolejnymi właścicielami posiadłości były rodziny Wzdulskich i Lipskich . Podobno nawiedzany przez liczne duchy pałac wraz z otaczającym go ogrodem w 1928r kupił za wygraną na loterii emerytowany kolejarz Stefan Dąbrowski. Po śmierci jego córki opuszczony pałac stał się miejscem schadzek miejscowej ,,bohemy,, aż w 1993r strawił go pożar. Dzisiaj o jego dawnej świetności świadczy tylko pozostałych sześć jońskich kolumn nad szerokimi schodami i okazałe dęby otaczające rezydencję. Po drugiej stronie rzeki znajdują się ruiny dawnych zabudowań dworskich. Miejsce to położone w Wólce Kłuckiej zwie sie Kołłatajówką . Przy drodze do Grzymałkowa stoi figura św. Jana ufundowana w 1815r podobno przez Eustachego Kołłątaja. A na cmentarzu w Grzymałkowie znajduje się grób rodziny Dąbrowskich oraz dwa grobowce Kołłątajów , prawdopodobnie też Eustachego Kołłątaja. Niedaleko od Kołłątajówki przy drodze do Kużniak stoi murowana kaplica z drugiej połowy XIXw  Zaś w Kużniakach stoją ruiny dawnego pieca hutniczego który działał tu w latach 1782-1897  Wielokrotnie rozbudowywany zakład hutniczy noszący imię Jadwiga w latach świetności zatrudniał kilkudziesięciu robotników. Kiedy wyczerpały się pobliskie złoża rudy został zamknięty w 1897r a jego budynki rozebrano. Do dzisiaj pozostały tylko ruiny wielkiego pieca  z częścią układu wodnego i stawu z groblą spiętrzającą Łososinę. W Kużniakach mają swój początek dwa długie świętokrzyskie szlaki piesze - czerwony GSŚ do Gołoszyc i niebieski do dzielnicy Skarzyska-Kamiennej Pogorzałe . W niedalekim Kłucku stoi murowana kaplica z 1831r i (jak podają) pozostałości zespołu dworskiego których dzisiaj już próżno szukać :-)  A wracając do Grzymałkowa warto zatrzymać się obok ruiny zbudowanego w 1859r kościoła pw. św. Michała Archanioła . Stanął on na miejscu wcześniejszego drewnianego kościółka postawionego w 1631r przez Hieronima Kazanowskiego który w swoich dobrach posiadał i Grzymałków. Jak podają kronikarze drewniany kościółek przetrwał i burze i wojenne zawieruchy a runął podczas wielkiego huraganu rankiem 17 czerwca 1849r  Nową świątynię , tym razem murowaną postawiono dzięki staraniom parafian i hrabiego Eustachego Kołłątaja dopiero dziesięć lat póżniej. Wieś z czasem rozrosła się wiec i ten kościół który służył parafianom do lat 70 XXw stał się za mały.  W 1978r oddano do użytku nowy większy kościół pw. Przemienienia Pańskiego i od tej pory ,,stary kościół,, popada w coraz większą ruinę. Ciekawa jest historia związana z nazwą Grzymałkowa którą przypisuje się królowi Władysławowi IV Wazie. Jak głosi tradycja podobno zawitał on do wsi a znużony podróżą zdrzemnął się pod drzewem w pobliżu kościółka. I tak ludziska zaczęli powtarzać Drzymałków który z czasem przeistoczył się w Grzymałków :-) Z drugiej strony Hieronim Kazanowski herbu Grzymała ...
           Soli Deo Gloria !
     Pozdrawiam serdecznie :-)
       Łazior Świętokrzyski