2022.10.01.Biała Skała, Ostry Wierch i Lackowa.

                   Witam :-)
    Dawno nas nie było na tych koronnych szczytach no więc znów tu zawitaliśmy. Oczywiście jadąc tam po drodze nie omieszkaliśmy zaliczyć jedną z naszych zaprzyjaźnionych stacji zwanych benzynową:-) Najwyższą częścią Beskidu Niskiego jest grupa górska stanowiąca jego południo-zachodnią część zwana Hańczowskie Góry Rusztowe. Na terenie położonym pomiędzy rzekami Białą i Ropą znajdują się najwyższe szczyty całego pasma BN. Po słowackiej stronie leży będący zarazem najwyższym szczytem BN mierzący 1002m npm Busov. Na niego przyjdzie jeszcze czas później a dzisiaj zdobywamy najwyższe szczyty BN po polskiej stronie z Lackowa na czele. No to teraz tak sobie to ułożyliśmy żeby jeszcze załapać wieś Czertyżne, do której to będąc ostatnim razem w okolicy nie doszliśmy. Naszą pieszą wędrówkę zaczęliśmy jednak w dawnej wsi łemkowskiej Ropki. Pierwsze wzmianki o niej pochodzą z 1581r kiedy była własnością Adama Brzezińskiego. Około roku 1609 postawiono we wsi pierwszą cerkiew a w 1801 roku wybudowano nową drewnianą cerkiew greckokatolicką Narodzenia Bogurodzicy. Na przestrzeni lat w Ropkach powstało kilka zakładów zapewniających samowystarczalność jej mieszkańcom. We wsi działała olejarnia, folusz, młyn wodny i dwie kuźnie. Kryzys ekonomiczny z przełomu XIX i XXw zmusił wielu mieszkańców wsi do wyjazdu za chlebem do Ameryki. W 1930r zorganizowali oni zbiórkę na budowę pierwszej szkoły w Ropkach, której wcześniej nie było. Przed 1939r wieś licząca około 400stu mieszkańców składała się głównie z Łemków oraz kilku Żydów i kilku Romów. Zawierucha wojenna nie ominęła też i Rropek, wywiezieni i wymordowani zostali w 1941r Żydzi a rok później Cyganie. W 1947r po deportacjach w ramach akcji Wisła wieś całkowicie opustoszała. Niszczejącą cerkiew pod koniec lat 70tych ubiegłego wieku rozebrano i przeniesiono do Muzeum Budownictwa Ludowego w Sanoku. Około dwadzieścia lat później postawioną i wyremontowaną udostępniono do zwiedzania w skansenie. Dzisiaj we wsi sto parę nowych domów a ze starych Ropek zostało cerkwisko i kilka nagrobków na dawnym cmentarzu łemkowskim. Z Ropek do granicy prowadzi żółty szlak pieszy poprowadzony przez Pasmo Ostrego Wierchu. W paśmie tym znajduje się dwuwierzchołkowa Biała Skała której jeden z nich… No właśnie który jest który, bo tabliczkę umieszczoną na jednym z wierzchołków zawieszono chyba 1 kwietnia:-) Parę lat temu jak tu byliśmy to tabliczki jeszcze nie było, a może była zakryta śniegiem? Tuż przed granicą leży drugi pod względem wysokości szczyt po polskiej stronie BN, mierzący 938m npm Ostry Wierch. Kulminacje Białej Skały i Ostrego Wierchu usiane są licznymi skalnymi głazami od których wzięła się nazwa pasma. Wzdłuż granicy przez Przełęcz Pułaskiego i już mamy Lackową. Najwyższy polski szczyt BN mierzący 997m npm jak i cały grzbiet graniczny i Pasmo Ostrego Wierchu są porośnięte dosyć gęstym lasem. Sporadycznie można nacieszyć oczy jakimiś widokami, najłatwiej o to zimą. Ale wprawne oko dojrzy stąd nawet i Tatry:-) Na Lackową od zachodu prowadzi słynna ściana płaczu po której pzryszło nam się dzisiaj z góry ślizgać:-) Czyli i tak ciężko i tak niedobrze:-) Często bywa tu tak ślisko i błotniście że niejeden turysta mógł się przekonać osobiście. Przez Przełęcz Beskid prowadzi z Izb najkrótszy szlak na Lackową. W Izbach mijamy ciągle nieotwartą jeszcze Końską Dolinę ale zajrzeliśmy do murowanej dawnej cerkwi greckokatolickiej św. Łukasza z 1888r. Dalej mieliśmy trochę ubawy podczas przekraczania Białej przy ujściu do niej Czertyźnianki. Potok ten zaprowadził nas do nieistniejącej dziś wsi Czertyżne, od której pochodzi też jego nazwa. Ta łemkowska wieś została założona w 1584r na terenie ówczesnego państwa muszyńskiego biskupów krakowskich. Nazwa wsi wzięła się od ruskiego słowa czerteż oznaczające wyrąb lub miejsce po wykarczowaniu lasu. W 1791r we wsi wybudowano drewnianą cerkiew greckokatolicką pw. św. Michała Archanioła która przetrwała aż do 1952r. Materiał z rozebranej wtedy świątyni posłużył do budowy kaplicy w innej wsi a ocalałe z niej elementy wyposażenia trafiły do cerkwi w Banicy. W okresie międzywojennym w Czertyżnem było tylko 25 domów zamieszkałych przez około 170 Łemków z jedną rodziną żydowską i jednym Polakiem. Oszczędzona podczas okupacji hitlerowskiej wieś przestała istnieć po II wojnie światowej. Dobrowolnie na Ukrainę wyjechały cztery rodziny a reszta 7 czerwca 1947r została wywieziona na ziemie zachodnie. Po akcji Wisła opuszczona wieś nie została ponownie zasiedlona i przestała istnieć. Dzisiaj po Czertyżnem pozostała ogromna polana pośród lasu z nielicznymi fragmentami fundamentów i rosnącymi wokół zdziczałymi drzewami owocowymi. Ślad po cerkwi i kilka kamiennych nagrobków na starym łemkowskim cmentarzu. A pilnuje tego wszystkiego napotkany pełzający zygzakowaty strażnik:-) Przez przełęcz Lipka wróciliśmy do Ropek gdzie odnaleźliśmy jeszcze stary łemkowski cmentarz nijak nie mogąc jednocześnie odnaleźć we wsi jej sołtysa:-)
   Ropki 535m npm – Przełęcz Perehyba 817m npm – BIAŁA SKAŁA 903m npm – OSTRY WIERCH 938m npm – Przełęcz Pułaskiego 763m npm – LACKOWA 997m npm – Prełęcz. Beskid 644m npm – Izby 570m npm – Biała 525m npm – Czertyżne 565m npm – Lipka 681m npm – Ropki 535m npm
  Tego dnia pokonaliśmy dystans 25km z 740m przewyższenia. Tak się jakoś składa że na Lackowej bywam dość regularnie co dwa lata. Wędrowaliśmy razem z Elą, Wiolą, Andrzejem i Darkiem. Wejściem na najwyższy szczyt Beskidu Niskiego w Polsce, czyli Lackową zakończyło nasze zdobywanie Korony Beskidu Niskiego z PTTK Jasło. Ale wcale nie zakończyło naszej przygody z tymi koronnymi szczytami BN. Weszliśmy przecież dzisiaj też na Białą Skałę która to zalicza się do KBN według Klubu Zdobywców Koron Górskich Rzeczypospolitej Polskiej (KZKG RP). Obie listy różnią się trochę a tam zostało nam jeszcze parę szczytów więc będziemy się bawić dalej:-) Na koniec udaliśmy się do Uścia Gorlickiego gdzie w dobrze już nam znanej Azalii Darek urządził nam prawdziwe święto grzyba (a może rydza:-) A tak dowalili do pieca że trzeba było uważać na skarpetki:-)
          Pozdrawiam serdecznie :-)
               Łazior Świętokrzyski