2021.04.02. Racławice

                    Witam :-)
    4 kwietnia 1794 pod Racławicami polskie oddziały powstańcze dowodzone przez Tadeusza Kościuszkę starły się z korpusem rosyjskim pod dowództwem generała Aleksandra Tormasowa. Wcześniej 24 marca 1794r na krakowskim Rynku generał Tadeusz Kościuszko podczas uroczystej przysięgi objął przywództwo powstania jako Najwyższy Naczelnik Siły Zbrojnej Narodowej. Powstanie o niepodległość Rzeczypospolitej zwane też insurekcją kościuszkowską wymierzone było przeciw Rosji i Prusom które wraz z Austrią dokonały w 1792r pierwszego rozbioru Polski. 1 kwietnia 1794r naczelnik Kościuszko wyruszył z Krakowa w kierunku Warszawy i trzy dni póżniej natknął się na kolumnę wojsk gen. Tormasowa ścigającą oddział brygadiera Antoniego Madalińskiego. Pomimo mniejszych sił Tormasow liczący na rychłe dotarcie na plac boju wojska gen. Denisowa natarł na oddziały polskie. Początkowa przewaga Rosjan zakończyły się jednak wygraną powstańców. Decydujące znaczenie miało użycie przez Kościuszkę oddziałów kosynierów którzy wsparli natarcie polskiej kawalerii. Ich brawurowy atak poprowadzony przez Kościuszkę całkowicie zaskoczył Rosjan co skutkowało zdobyciem przez powstańców wszystkich rosyjskich armat. W szarży tej swą bohaterską postawą wyróżnił się małopolski chłop Wojciech Bartos który został póżniej mianowany przez Kościuszkę chorążym Grenadierów Krakowskich i nagrodzony nazwiskiem Głowacki. Kosynierzy stali się bohaterami Racławic a Kościuszko zgodnie z ówczesną tradycją zakładania przez dowódcę munduru oddziału, który najbardziej się wsławił w boju przywdział chłopską sukmanę. A nadciągający Denisow na wieść o polskim zwycięstwie zaniechał jakichkolwiek działań. Sukces Bitwy pod Racławicami nie miał większego znaczenia militarnego wojny polsko-rosyjskiej ale wywarł wielki wpływ na morale walczących Polaków. W 2004r pole bitwy pod Racławicami zostało uznane za pomnik historii. Już od paru lat wybierałem się zwiedzić tereny tej bitwy ale jakoś tak jak to nieraz bywa - jak niedaleko od domu to zawsze się zdąży:-) Zbliżająca się za dwa dni 227 rocznica bitwy i piękna pogoda zagnały mnie jednak w to miejsce:-) W Racławicach w miejscu starszego drewnianego kościoła spalonego w II poł. XVIIw postawiono w 1778r nową barokową świątynię. Kościół pw. św. Piotra i Pawła i stojąca obok drewniana dzwonnica z przełomu XVIII i XIXw. Od dwóch lat trwa remont kościoła i jak się dowiedziałem potrwa jeszcze ze ... dwa lata:-) Na pobliskim cmentarzu parafialnym można odnależć  też stare , zabytkowe nagrobki. W pobliskich Janowiczkach stoi remontowana teraz willa należąca do Walerego Sławka. Dla trzykrotnego Premiera Rządu Polski w okresie międzywojennym płk. Jana Walerego Sławka willę ufundowali w 1935r jego przyjaciele wywodzący się z Organizacji Bojowej PPS. Obok w parku stoi budynek dworu postawiony w 1914r przez Włodzimierza Łąckiego, ówczesnego właściciela majątku oraz drewniana kapliczka , pomnik i mogiła powstańców. Pośród parkowych drzew wyróżnia się potężna trzystuletnia lipa pod którą według legendy miał odpoczywać po bitwie naczelnik Kościuszko. Drzewo zwane jest , jakżeby nie inaczej Lipą Kościuszki:-) Przy parku stoi odsłonięty w 1994r w dwusetną rocznicę bitwy pomnik bohatera spod Racławic, Bartosza Głowackiego. Na pobliskim wzgórzu zwanym Zamczysko gdzie w XIVw stała obronna rezydencja a podczas bitwy pod Racławicami stacjonował Tormasow w 1934r dla upamiętnienia bitwy usypano 13-metrowej wysokości Kopiec Kościuszki. W pobliskich Wrocimowicach zabytkowy kościół św. Andrzeja wybudowany w latach 1748-1754 i drewniana dzwonnica z XVIIIw. Jak głosi legenda kościół powstał dzięki  bohaterowi spod Grunwaldu rycerzowi Marcinowi z Wrocimowic. Podczas bitwy pod Grunwaldem niósł on Naczelną Chorągiew Wojsk Polskich która została zdobyta przez Krzyżaków. Chorągiew Polacy szybko odbili a Marcin z Wrocimowic w podzięce za odzyskanie jej zburzył swój zamek i materiał z niego przeznaczył na budowę kościoła. Dzisiaj po zamku pozostały tylko nikłe ślady i kopiec na którym stał. W Dziemięrzycach na skrzyżowaniu dróg skąd Jan Styka robił szkice stoi duży drewniany krzyż wykonany na podstawie Panoramy Racławickiej. W 1914r rodzina Sikorskich wybudowała we wsi murowany dwór który straszy teraz opuszczony. Po bitwie racławickiej poległych powstańców chowano w miejscach ich śmierci i z czasem większość tych mogił uległa zatarciu. Na polach wsi Dziemięrzyce pozostały dwa nieduże kurhany z tablicami i krzyżami gdzie pochowano poległych kosynierów. Niedaleko stąd do wsi Marchocice gdzie zachował się XIX-wieczny drewniany dwór w którym 13 marca 1863r kwaterował gen. Marian Langiewicz. Stąd do Racławic wróciłem drogą pośród pół:-) Co się dało to i pod Racławicami zobaczyłem:-) Pozostało mi tylko jeszcze słynne dzieło Jana Styki i Wojciecha Kossaka, piękna Panorama Racławicka. Do Wrocławia trochę dalej niż do Racławic ale kto wie:-)
       Pozdrawiam serdecznie :-)
            Łazior Świętokrzyski