2023.07.04. Veľká Fatra , Revúcke podolie – Ružomberok i Vlkolínec

                    Witam :-)
    Miasto Rużomberk (Ružomberok) leży w Kotlinie Liptowskiej u ujścia Revúcy do Wagu, między pasmami Gór Choczańskich na północy, Niżnych Tatr na wschodzie i Wielkiej Fatry na południowym zachodzie. Jego okolice były zamieszkane już w epoce brązu a osada została założona przez Słowian w XIIIw. Na początku XIVw osiedlili się tu koloniści niemieccy od których pochodzi jego nazwa Rosenberg, który stał się słowackim Ružomberokiem. Rozwój osady, która już w 1318r otrzymała prawa miejskie wynikał z dogodnego położenia na przecięciu dwóch ważnych traktów handlowych. W 1433r miasto zostało spalone przez husytów. W 1721r założono papiernię, pierwszy zakład przemysłowy w mieście a osiem lat później powstało gimnazjum pijarskie. Dzięki budowie kilka nowoczesnych fabryk z końcem wieku XIX Rużomberk stał się największym ośrodkiem przemysłowym na ziemiach słowackich. Stał się też jednym z głównych ośrodków słowackiego odrodzenia narodowego które doprowadziło w latach 1907 i 1917 do dużych strajków wymierzonych we władze austro-węgierskie. Podczas słowackiego powstania narodowego w sierpniu 1944r partyzanci na kilkanaście dni opanowali miasto. W mieście zachowało się kilka zabytkowych budowli i właśnie od jednej z nich rozpoczęliśmy dzisiejszą wędrówkę. Na obrzeżach starego miasta znajduje się murowana synagoga z 1880r. W centrum gotycko-renesansowy kościół pw. św. Andrzeja z XVIw z mauzoleum ks. Andreja Hlinki z 1938r i barokowy zespół klasztoru i gimnazjum pijarów z kościołem z 1806r. Przy szlaku na Sidorowo znajduje się najstarsza kalwaria liptowska ukończona w 1859r z kościołem Krzyża Świętego. Musieliśmy uważać na jego otoczenie bo można było nadepnąć na śpiących pielgrzymów  :-)  Mierzący 1099m npm zalesiony wierzchołek Sidorovo mieliśmy nawet zdobyć, ale tak jakoś nikomu nie chciało się w tym upale na niego wdrapywać. Naszym głównym celem i tak było dotrzeć do wioski Vlkolínec więc poprzestaliśmy na obejściu wzniesienia z obu stron. Podobno w zamierzchłych czasach na tych terenach licznie grasowały tu wilki i stąd swą nazwę wzięła i osada. Pierwsze wzmianki o niej która później w 1882r stała się częścią Ružomberoka pochodzą z 1376r. W czasie II wojny światowej Niemcy w odwecie za działalność partyzancką spalili część wsi, którą nigdy nie odbudowano. Położony na południowych stokach Sidorova Vlkolínec wpisany w 1993r na listę światowego dziedzictwa UNESCO, obejmuje kilkadziesiąt zachowanych wiejskich zabudowań. Większość częściowo zamieszkałych drewnianych chałup wraz z budynkami stajennymi i stodołami pochodzi z XIXw. Kościół pw. Nawiedzenia Marii Panny z 1875r z drewniana dzwonnicą z 1770r i murowana szkoła z końca XIXw. Zabytkowy skansen oryginalnej drewnianej architektury słowackiej rejonu Liptowa oddający górski charakter osady. Po zapoznaniu się z tym urokliwym miejscem pozostało nam tylko wrócić do Rużomberku. Odszukaliśmy jeszcze jeden z najstarszych kaszteli na Słowacji, wybudowany w latach 1397-1399 kasztel św. Zofii. Przebudowywany w XVI i w XVIIIw w którym i dzisiaj trwają jakieś prace remontowe. Wciśnięty pomiędzy mury jakiegoś centrum handlowego chyba bezpowrotnie zatracił dzisiaj swój wczesnorenesansowy styl.
    Ružomberok 475mm npm – Kalvária 610m npm - Vlkolínske lúky 819m npm - Sedlo pod Sidorovom 865m npm – Vlkolínec 721m npm - Ružomberok 475mm npm
   Ostatniego dnia naszego pobytu na Wielkiej Fatrze razem z Elą, Ewą, Andrzejem i Markiem przeszliśmy 16,2km z 458m przewyższenia. W Ružomberoku nasz pojazd nie wiedzieć czemu zastrajkował odmawiając współpracy. To chyba z upału :-)  Ale wszystko skończyło się dobrze, kiedy też nie wiedzieć czemu zaczął współpracę więc szczęśliwie wróciliśmy do domu :-)  Podczas naszej trzydniowej wędrówki po wielkofatrzańskich ścieżkach przeszliśmy w sumie około 72,5km z 3,7km przewyższenia. Samochodem przejechaliśmy 600km z nawet słowackim autobusem kilometrów 23 :-)  Nie udało nam się zrealizować jeszcze jednego dnia, ale to już kapryśna pogoda decydowała. Piękne góry, tyle czasu na nas czekały więc może jeszcze ….
      Wielka Fatra (Veľká Fatra) to górskie pasmo leżące w centralnej części Słowacji. Sąsiaduje z Małą Fatrą i Górami Choczańskimi na północy, Tatrami Niżnymi na wschodzie, Górami Kremnickimi i Starochorskimi na południu i rozległą Kotliną Turczańską na zachodzie. Jest jednym z najbardziej dziewiczych i dzikich a zarazem najpiękniejszych rejonów górskich naszych południowych sąsiadów. Charakteryzuje się rozległymi kompleksami leśnymi z głębokimi dolinami i połoninami we wschodniej części pasma. Główny grzbiet Wielkiej Fatry jest zbliżony do litery Y. Na południu przez najwyższe partie pasma prowadzą długie, piękne i widokowe połoniny. W okolicy wzniesienia Ploská grań rozdziela się na dwie odnogi. Wschodnia Liptowska prowadząca do Rużomberku jest częściej odwiedzana przez turystów i zachodnia Turczańska bardziej pusta i dzika. Na całym terenie Wielkiej Fatry znajduje się tylko kilka schronisk górskich czyniąc te góry jeszcze bardziej odludnymi. Góry te są zdecydowanie mniej zatłoczone od innych sąsiednich pasm górskich na Słowacji. W 2002r został powołany Park Narodowy Wielka Fatra (Národný park Veľká Fatra) obejmujący prawie całą grupę Wielkiej Fatry, najmłodszy słowacki park narodowy. Pasmo Wielkiej Fatry dzieli się na siedem podregionów z których dwa zwiedziliśmy wcześniej. Przedwczoraj była to Skalna Fatra (Bralná Fatra) z jej bardziej surowym kamiennym obliczem i wczorajsza Halna Fatra (Hôľna Fatra) z pięknymi połoninami. Dzisiaj zapoznaliśmy się ze wschodnią częścią Wielkiej Fatry zwaną Revúcke podolie. W planach mieliśmy jeszcze położoną nad Wagiem Szypską Fatrę (Šípska Fatra) która ze względów pogodowych i czasowych niestety z nich wypadła.
          Pozdrawiam serdecznie :-)
           Łazior Świętokrzyski