2023.04.23. Szczyrzyc w cieniu Cietnia.

                   Witam :-)
       Tak nam się zapragnęło pojechać niezbyt daleko od Kielc, ale w miejsce jeszcze przez nas nie odkryte. No to wsiedliśmy w nasze autko które zawiozło nas na granicę Beskidu Wyspowego i Pogórza Wiśnickiego. Tu u podnóża góry Ciecień w dolinie rzeki Stradomki leży malowniczo położona wieś Szczyrzyc. Największą atrakcją tej wsi są zabudowania klasztorne powstałe w XIIIw. Dokładnie w 1234r wojewoda krakowski Teodor Cedro herbu Gryf ofiarował cystersom z Jędrzejowa rozległe tereny na Podtatrzu i ufundował w Szczyrzycu dla nich klasztor. Pierwszą lokalizacją nowego opactwa miał być Ludźmierz ale przybyli tu mnisi uznali że do osiedlenia jednak lepszy będzie należący też do ziem klasztoru Szczyrzyc. Cystersi szybko zmienili tutejszy krajobraz regulując biegi rzeki zamieniając dzikie tereny w uprawne pola. Budowali też młyny i browary, zakładali pasieki i szkoły. Rozkwit klasztoru wpłynął w 1416r na uzyskanie lokacji miejskiej Szczyrzyca który stał się siedzibą jednego z największych powiatów w Małopolsce. W XVIIw nastąpiła przebudowa klasztoru a w 1620r wzniesiono nowy murowany kościół Najświętszej Maryi Panny Wniebowziętej i św. Stanisława Biskupa. W 1628r mnisi założyli browar który z przerwami warzy piwo do dziś. Okres potopu szwedzkiego zapoczątkował stopniowy upadek miasta i klasztoru. W okresie zaborów Austriacy zlikwidowali powiat szczyrzycki i odebrali klasztorowi większość jego cennego wyposażenia. Do przyklasztornej szkoły założonej w 1798r uczęszczał pisarz i poeta Władysław Orkan. Podczas II wojny światowej w zabudowaniach klasztornych mnisi prowadzili tajne nauczanie oraz ukrywali członków ruchu oporu za co zakon został uhonorowany Krzyżem Virtuti Militari. Opactwo cysterskie w Szczyrzycu jest miejscem kultu cudownego obrazu Matki Bożej Szczyrzyckiej. Otaczany czcią w Sanktuarium Matki Bożej Szczyrzyckiej Matki Pokoju i Dobroci olejny obraz nieznanego artysty powstał prawdopodobnie w XVIw. Obok starej drewnianej szkoły w Szczyrzycu znajduje się cmentarz nr. 362 z okresu I wojny światowej zaprojektowany przez niemieckiego architekta, kapitana Gustawa Ludwiga. Cmentarz obok murowanej kapliczki z XIXw zbudowali włoscy jeńcy wojenni. Spoczywa na nim 22 żołnierzy austriackich i 8 rosyjskich poległych w dniach 3-6 grudnia 1914 roku w początkowej fazie operacji łapanowsko-limanowskiej. Naprzeciwko cmentarza pomnik poległych w czasie II wojny światowej i ofiar pacyfikacji. W równie starej jak Szczyrzyc wsi Skrzydlna zachował się murowany piętrowy szlachecki dwór obronny z przełomu XVI i XVIIw. Stoi tu też kościół św. Mikołaja Biskupa powstały w XVIw z fundacji Prokopa Pieniążka. Jak głosi legenda fundator chcący wystawić okazałą, murowaną świątynię zginął tragicznie w czasie jej budowy zabity przez spadającą z rusztowania siekierę. Po jego śmierci z braku funduszy do murowanego prezbiterium dostawiono więc drewnianą nawę. Na północny zachód od wsi leży najbardziej na północ wysunięta część Beskidu Wyspowego. To zalesione Pasmo Cietnia które posiada jednak kilka miejsc widokowych. Pod samym szczytem mierzącego 829m npm Cietnia z polanki roztacza się piękna panorama doliny Wiśniowej i najwyższego grzbietu Beskidu Makowskiego. Na szczycie też tajemnicza ławeczka jakiegoś Stanisława:-)  Na Księżej Górze do 2014r stała drewniana wieża widokowa. Na wschodnich stokach grzbietu znajduje się olbrzymia skała zwana Diablim Kamieniem. Jak sugeruje jej nazwa działały tu jakieś czarcie moce i tak też głosi legenda. Po powstaniu klasztoru szczyrzyckiego gdzie mnisi nawracali lud od życia w grzechu diabły postanowiły temu zaradzić. Wysłali więc jednego swego kamrata z wielkim głazem który miał zrzucić na klasztor. Jednak na dźwięk klasztornych dzwonów bijących na Anioł Pański czart stracił moc i upuścił głaz przed opactwem. Podobno do dzisiaj na skale można dostrzec ślady diablich pazurów:-) W Pustelni św. Benedykta obok Diablego Kamienia od 1810 do 1995r mieszkali pustelnicy z klasztoru szczyrzyckiego. Ostatni z trzynastu pustelników musiał opuścić swój erem po konflikcie z właścicielką tego terenu. Po pustelnikach pozostał niewielki budynek mieszkalny i równie niewielka kaplica Matki Boskiej Niepokalanie Poczętej. Oba te drewniane obiekty zostały wybudowane w 1886r przez pustelnika Antoniego Rapa.
  Szczyrzyc 330m npm – Skrzydlna 395m npm – Ciecień 829m npm – Księża Góra 649m npm – Cubla Góra 565m npm – Diabli Kamień 333m npm – Pogorzany 310m npm – Szczyrzyc 330m npm
  I tak Pasmem Cietnia i u jego podnóża przeszliśmy około 23km z 735m przewyższenia. Wędrowaliśmy razem z Elą, Wiolą, Darkiem i Markiem. Na koniec pobytu w Szczyrzycu (a była to wolna niedziela) udaliśmy się na poszukiwania wszelkiej maści napojów bo słonko grzało dzisiaj znacznie:-)
      Pozdrawiam serdecznie :-)
          Łazior Świętokrzyski