2023.06.09. Hangar 10

                    Witam :-)
    Uzdrowiskowe miasto Świnoujście (Swinemünde) leży w najdalej wysuniętej na północny zachód części Polski. Jest położone nad Morzem Bałtyckim i cieśniną Świną na trzech dużych wyspach: Uznam, Woiln i Karsibór oraz 41 mniejszych. Ślady osad ludzkich na tych terenach pojawiły się już około 5tys. lat temu a w Xw Mieszko I włączył je do swego państwa. Później władali nimi książęta pomorscy a następnie z całym Pomorzem Zachodnim stało się lennem Danii. Po wojnie trzydziestoletniej przypadły do 1720r Szwecji, kiedy to Prusy odkupiły od niej wyspy Wolin i Uznam. W 1743r powstało osiedle o nazwie Swinemünde ogłoszone portem morskim w 1747r. W 1765r uzyskało prawa miejskie od Fryderyka Wielkiego a w XIXw wraz z rozbudową portu rozpoczął się jego rozwój. W 1857r uruchomiono najwyższą w owym czasie na świecie latarnię morską a pod koniec tego wieku otwarto linie kolejową do Berlina. Miasto wkrótce zostało kurortem a wyspy Wolin i Uznam stały się największym i najbardziej popularnym regionem wakacyjnym w Niemczech. Łączność pomiędzy wyspami zapewniała cały czas mało przepustowa przeprawa promowa. Plany budowy mostu między nimi napotkały zdecydowany sprzeciw, gdyż na Świnie panował wzmożony ruch żeglugowy. Postawiono na jedyną opcję budowy tunelu i w 1938r powstał projekt podwodnego połączenia kolejowo drogowego. W sierpniu następnego roku rozpoczęto prace przygotowawcze które jednak po wybuchu wojny szybko przerwano. Po wojnie władze Polski kilka razy przymierzały się do budowy tunelu które zaowocowały rozpoczęciem drążenia go 5 marca 2021r. Osiągający 38m ppm w najgłębszym miejscu pod Świną został otwarty 30 czerwca tego roku.Strategiczne położenie miasta u ujścia Świny do Bałtyku prowadziło do budowy wojskowych umocnień, które zapoczątkowali w XVIIw książęta pomorscy. W XIXw armia pruska budując kompleks fortyfikacji stałych przekształciła miasto w twierdzę. W czasie I wojny światowej duża baza cesarskiej marynarki wojennej stała się po niej i podczas II wojny światowej największą bazą Kriegsmarine na Bałtyku. Oszczędzone w czasie działań wojennych, zatłoczone żołnierzami i uciekinierami ze wschodu zostało zniszczone podczas amerykańskiego nalotu bombowego 12 marca 1945r. Zginęło wtedy według różnych źródeł od kilku do ponad 23tys osób, zniszczonych zostało 55% zabudowy i kilkadziesiąt statków. 16 kwietnia 1945r Świnoujście stało się celem następnego bombardowania, w którym Brytyjczycy użyli specjalnych 5,5 tonowych bom Tallboy. Kilkanaście Lancasterów obrało za cel jeden z ostatnich wielkich okrętów Kriegsmarine, ciężki krążownik Lützow który ciężko uszkodzony osiadł na mieliźnie. Jedną z bomb która nie wybuchła podczas nalotu odnaleziono i zneutralizowano w 2020r na dnie Świny. 5 maja 1945r Świnoujście zostało zdobyte jako ostatnie miasto na Pomorzu. Większość ofiar marcowego bombardowania spoczęła na cmentarzu wojennym na wzgórzu Golm. Już od XIXw najwyższe wzniesienie wyspy Uznam było ulubionym celem mieszkańców Świnoujścia. Od 1834r działała tu restauracja a wkrótce także wieża widokowa które zostały zamknięte w 1943r. Rok później na wzgórzu zaczęto chować niemieckich marynarzy zmarłych w szpitalu wojskowym w Świnoujściu, którzy zginęli na Morzu Bałtyckim oraz poległych lotników z lotniska wojskowego Garz. W 1945r cmentarz wojenny na wzgórzu Golm stał się jednym z największych w Niemczech. Znajdujące się na nim mauzoleum było celem dzisiejszej mojej wycieczki którą rozpocząłem po polskiej stronie w dzielnicy Świnoujścia, Wydrzany. We wsi Garz stoi wzniesiona z kamienia i cegły w XIIIw luterańska romańsko-gotycka świątynia, kościół Marii Magdaleny. W pobliskim Zirchow znajduje się jeszcze starsza, bo pochodząca z XIIw świątynia, do której w XVw dobudowano wieżę. Protestancki kościół św. Jakuba zbudowany z polnych kamieni i cegieł pełnił początkowo też funkcje obronne. Do obu tych wsi należy regionalny port lotniczy Heringsdorf założony już w 1919r. W 1935r lotnisko zostało przejęte przez Luftwaffe która w następnych latach rozbudowała je przystosowując do swoich potrzeb. W powstałej bazie lotniczej Garz (Fliegerhorst Garz) podczas II wojny światowej stacjonowały jednostki myśliwskie i bombowe. Po wojnie użytkowane przez lotnictwo ZSRR i NRD w 1962r zaczęto przekształcać do użytku cywilnego. Przy budynku terminala lotniskowego znajduje się nieduże muzeum lotnictwa wojskowego z czasu II wojny światowej, Hangar 10. Obok kilku sprawnych (ja akurat nie widziałem) samolotów prezentowane są też pojazdy z tego okresu i różne inne akcesoria lotnicze. Pierwszy raz w życiu widziałem na własne oczy słynnego messera i moją ulubioną fokę:-) Szkoda tylko że nie było tego dnia chyba najlepszego myśliwca II wojny, który jest na stanie muzeum, amerykańskiego Mustanga P-51. Może następnym razem:-) Przy granicy z Polską na niewielkim klifie nad Zalewem Szczecińskim leży osada Kamminke z małym portem rybackim i jachtowym. 
      Wydrzany – Golm – Garz – Zirchow – Heringsdorf – Kamminke – Wydrzany
   Przeszedłem niecałe 20km (z czego 0,5km w Polsce:-) i nawet 200m przewyższenia się uzbierało:-) Samochód zostawiłem w dzielnicy Świnoujścia – Wydrzany i stąd zacząłem moją dzisiejszą przygodę. Tunel pod Świną był jeszcze nie oddany więc musiałem skorzystać z przeprawy promowej w Karsiborze.  Ale w tej chwili już jest przejezdny:-)  Miałem w planach jeszcze wycieczkę po wyspie Uznam (Usedom) ze słynnym Peenemünde, ale wybieram się tam już chyba ze dwadzieścia lat i nie mogę … dojechać:-)  No to może następnym razem, może w końcu dojadę:-)
       Pozdrawiam serdecznie :-)
         Łazior Świętokrzyski