2021.08.07. Bydlińskie okolice.

                    Witam :-)
   W dniach 17-19 listopada 1914r na bagnach między Bydlinem a Załężem , niedaleko wsi Krzywopłoty rozegrała się bitwa stoczona pomiędzy wojskami Austro-Węgier , w skład których wchodziły Legiony Józefa Piłsudskiego a wojskami Cesarstwa Rosyjskiego.  W bitwie pod Krzywopłotami brało udział 1300 polskich legionistów z których w zażartej walce podczas szturmu wojsk rosyjskich poległo 46 a następnych 131 zostało rannych lub dostało się do niewoli. Starcie to powstrzymało natarcie Rosjan i było jedną z najważniejszych bitew I wojny światowej. Józef Piłsudski miejsce bitwy nazwał ,,krzywopłockimi legionowymi Termopilami,, W bitwie tej w czasie szturmu na Załęże 18 sierpnia 1914r zginął porucznik Stanisław Paderewski, młodszy przyrodni brat Ignacego Jana Paderewskiego - pianisty i póżniejszego Premiera Polski. Spoczywa on we wspólnej zbiorowej legionowej mogile na bydlińskim cmentarzu. W innej kwaterze zostało pochowanych bezimiennych 206 żołnierzy austriackich i 78 rosyjskich. Z inicjatywy Józefa Piłsudskiego w 1920r na mogile legionistów na cmentarzu w Bydlinie stanął pomnik w formie siedmiometrowego krzyża. Bitwa pod Krzywopłotami została póżniej upamiętniona na Grobie Nieznanego Żołnierza w Warszawie. Na bydlińskim cmentarzu jest też mogiła pięciu żołnierzy Wojska Polskiego poległych 5-6 września 1939r w walce z Niemcami. U wejścia na cmentarz stoi pochodząca z II poł.XIXw murowana kaplica cmentarna a niedaleko cmentarza znajduje sie kamienny obelisk upamiętniający miejsce bohaterskiej śmierci por. Stanisława Paderewskiego. Legioniści mieli za zadanie obronę frontu na pobliskim wzgórzu zwanym Górą Świętego Krzyża które w ramach projektu ,,Pole Bitwy pod Krzywopłotami,, zostało uporządkowane i odchwaszczone. Odtworzono zachowane fortyfikacje polowe przy okazji porządkując też ruiny znajdujące się na wierzchołku góry. Ruiny te to pozostałość powstałej prawdopodobnie w XIVw niewielkiej warowni wybudowanej w systemie tzw. Orlich Gniazd. W pierwszej poł. XVIw Bydlin stał się własnością rodu Bonerów a następnie Firlejów którzy przekształcili zamek na kościół. W 1570r w okresie reformacji Jan Firlej zamienił kościół na zbór ariański. Jego syn Mikołaj w 1594r przywrócił świątyni poprzedni charakter nadając jej nazwę kościoła Św. Krzyża. Od niego z czasem nazwę przyjęło całe wzgórze. W 1655r świątynię zburzoną przez Szwedów kilkadziesiąt lat póżniej odbudowali Męcińscy. Budowla definitywnie została opuszczona pod koniec XVIIw i popadła w ruinę. Z zamkowego wzgórza udaliśmy się przez Góry Bydlińskie i Ruskie Góry w stronę Ryczowa gdzie na jednym z wapiennych ostańców znajdują się ruiny strażnicy. Jak większość tego typu obiektów na Jurze strażnica w Ryczowie powstała w II połowie XIVw. W centrum wsi w zbiorowej mogile spoczywa 12 ofiar pacyfikacji Ryczowa dokonanej przez Miemców 21 lutego 1944r. Kilka innych ofiar tej zbrodni pochowano na cmentarzach w Pilicy, Chechle i Cieślinie. Parę kilometrów od Ryczowa w lesie przy drodze stoi murowana kapliczka na Borach z 1863r którą prawdopodobnie wybudowano w celu upamiętnienia powstańczych walk. W czasie II wojny światowej była punktem zbornym partyzantów AK którzy w jej okolicach prowadzili też wojskowe szkolenia. Kilkanaście lat temu obok kapliczki wzniesiono obelisk i ołtarz polowy upamiętniające żołnierzy AK. Kapliczka i pomnik AK znajdują się u wylotu Wąwozu Ruska który niektórym ciężko zlokalizować:-) W pobliskim Cieślinie stoi powstały w latach 1917-1923 kościół św. Stanisława Biskupa Męczennika postawiony w miejscu modrzewiowej kaplicy z 1765r. Jak głosi legenda w miejscu gdzie postawiono cieślińską świątynię odpoczywał biskup Stanisław ze Szczepanowa, póżniejszy święty i jeden z patronów Polski . Niedaleko świątyni na malutkiej wysepce parkowego stawu stoi wapienna figura św. Jana Nepomucena z II połowy XVIIIw. Nad przepływającą przez Cieślin Tarnówką zachowały się ruiny młyna z 1893r powstałego na fundamentach istniejącej tu wcześniej fabryki jedwabiu. Następny pochodzący z 1884r młyn wodny na Tarnówce zachował się w Bydlinie w lepszym stanie. W centrum wsi stoi powstały w 1865r kościół św. Małgorzaty. Wędrowaliśmy po bydlińskich wzgórzach i okolicach razem z Elą i Markiem. Pierwszy raz udało nam się spotkać grzybiarza z ... radiem na dziki:-) A było uważać a nie bawić się w legiony:-)
        Pozdrawiam serdecznie :-)
           Łazior Świętokrzyski