2023.01.18. Pałace Nakła i okolic.

                    Witam :-)
   Znowu z Andrzejem wybraliśmy się na planowaną już od dawna wycieczkę. I chociaż po drodze paskudnie nam lało i sypało to udało nam się dojechać do wsi Irządze. Według legendy jej historia wiąże się z żoną Mieszka I, księżną Dobrawą i jej słowami: I ja tutaj rządzę! Dzięki niej powstał tu też pierwszy kościół parafialny a obecna gotycka świątynia św. Wacława pochodzi z 1390r. Częściowo spalona podczas potopu szwedzkiego została później odbudowana w stylu barokowym. W pobliskiej wsi Wygiełzów na niewielkim wzniesieniu stoi murowany dwór z XIXw rodziny Szlichcińskich. Stąd już niedaleko do Nakła, starej osady handlowej założonej w XIIIw na trakcie handlowym prowadzącym do Krakowa. Prawdopodobnie w 1752r za panowania Augusta III Nakło uzyskało prawa miejskie które jednak utraciło już w 1825r. Z początkiem XIVw we wsi powstał pierwszy drewniany kościół który spłonął a w jego miejscu w XVIw wybudowano murowaną kaplicę. Następnie rozpoczęto dobudowywanie do niej kościoła który ostatecznie ukończono w 1712r. Podkreślając handlowe znaczenie wsi barokowa świątynia dostała wezwanie patrona kupców, św. Mikołaja. Obok kościoła w 1830r postawiono nową murowaną dzwonnicę. Na cmentarzu parafialnym neogotycka murowana kaplica, mauzoleum rodziny Zbijewskich z 1892r. Przed kościołem murowana kapliczka MB i budynek dawnej szkoły z 1912r. Obok stoi też wybudowany w 1795r murowany dwór Bystrzanowskich w którym według miejscowej tradycji później stacjonowały wojska napoleońskie i mieścił się też szpital. Dwór postawił hrabia Kajetan Bystrzanowski herbu Starykoń, kasztelan buski i małogoski który dzięki ożenkowi z Marcyanną Młodzianowską został dziedzicem tutejszych dóbr. W latach 1770-1780 wybudował tu okazały pałac w stylu barokowo-klasycystycznym mieszczący po II wojnie światowej technikum rolnicze a następnie do 1989r dom dziecka. Później budynek trafił w prywatne ręce i przed pandemią mieścił się w nim hotel. Obok dawnych zabudowań folwarcznych przy drodze krajowej nr. 46 na wysokim cokole stoi ciekawa kamienna rzeźba. Ufundowana przez mieszkańców Nakła pierwotnie Napoleonowi Bonaparte została później przerobiona na figurę św. Floriana:-) W Małachowie pozostałości parku dworskiego i budynek dworu z przełomu XIX i XXw. We wsi Siedliska w otoczeniu rozległego parku i licznych zabudowań folwarcznych stoi dawny neoklasycystyczny pałac Komorowskich z 1899r. Wieś istniejąca już w XVw była własnością Tęgoborskich herbu Bylina. Z czasem trafiła do rodziny Komorowskich herbu Korczak z których hrabia Michał Komorowski, wielki pasjonat koni stworzył tu stadninę koni wyścigowych uznawaną za jedną z najlepszych w Polsce. Wybudował on też tor wyścigowy na warszawskim Służewcu, w tamtych czasach najnowocześniejszy w Europie. Podczas II wojny światowej w majątku tym przebywał słynny malarz Franciszek Starowieyski. W 1946r w Siedliskach przychodzi na świat wnuczka Michała Komorowskiego Anna, której córka Matylda została żoną belgijskiego następcy tronu, księcia Filipa. Po II wojnie światowej majątek Komorowskich znacjonalizowano i utworzono w nim PGR. Po upadku komunizmu majątek odzyskała praprawnuczka Michała Komorowskiego, Elżbieta. We wsi znajduje się też dawny budynek szkoły a przy starym gościńcu łączącym dwory w Siedliskach i Nakle stoi piękny drewniany krzyż z 1911r. W Zawadzie Pilickiej zachował się postawiony w 1850r murowany dwór rodziny Krzemóckich. Obecny właściciel początkowo zabroniwszy nam robić jakichkolwiek zdjęć po konstruktywnym ,,przełamaniu lodów,, póżniej chętnie oprowadził nas nawet po całym budynku włącznie z piwnicami:-) I tak wróciliśmy do Irządzów gdzie stoi jeszcze wybudowana w 1929r szkoła powszechna i pochodzący z XVIIIw pałac Misiewskich który od 1982r jest siedzibą Urzędu Gminy. W sąsiedztwie dworu XVIII wieczny park w którym rośnie 500letnia lipa. Podobno w 1794r przed bitwą pod Szczekocinami we dworze przebywał Tadeusz Kościuszko. No i tak wędrowaliśmy z Andrzejem po tych ziemiach Progu Lelowskiego smagani po drodze wiatrem, deszczem i śniegiem. Ale na koniec kochane słoneczko puściło też do nas oczko:-)
          Pozdrawiam serdecznie :-)
              Łazior Świętokrzyski