2024.04.07. Żabia Góra i Kopa

                    Witam :-)
     Człowiek działał na tych terenach już kilka tysięcy lat temu, w okresie neolitu. Świadczą o tym liczne odkrycia archeologiczne kamiennych narzędzi pochodzących z tego okresu. W pobliżu odkryto też ślady osady z okresu kultury łużyckiej, ślady osady obronnej z okresu rzymskiego z II-IVw oraz osady średniowiecznej z XIII stulecia. Jednak najstarsze wzmianki o leżącej tu osadzie Iwonicz pochodzą z pocz. XVw. Jest ona jednym z najstarszych polskich uzdrowisk a pierwsza wzmianka o występowaniu tu wód mineralnych pochodzi z 1413r. Jako uzdrowisko Iwonicz wzmiankowany jest w 1578r w książce Cieplice nadwornego lekarza króla Stefana Batorego, Wojciecha Oczki. Na jej terenie występują liczne źródła lecznicze, solanki jodobromowe i wody siarczkowe. Przez te tereny przetoczyły się pustosząc je liczne wojska; w 1474r węgierskie, w 1624 tatarskie, w latach 1655-1656 szwedzkie, w 1657 siedmiogrodzkie a w latach 1769-1772 toczyły się tu krwawe walki pomiędzy wojskami carycy Katarzyny a konfederatami barskimi. Po pierwszym rozbiorze Polski Iwonicz znalazł się pod zaborem austriackim. W 1793r właścicielem wsi został Michał Ostaszewski herbu Ostoja. Organizator i jeden z przywódców konfederacji barskiej na Podkarpaciu był też inicjatorem budowy uzdrowiska Iwonicz-Zdrój. Wkrótce po nabyciu Iwonicza rozpoczął też budowę pierwszych instalacji uzdrowiskowych i kąpielowych. W 1799r ze względu na swój podeszły wiek odsprzedał on wieś rodzinie hrabiego Teofila Wojciecha Załuskiego herbu Junosza. Jego syn hr. Karol Teofil Załuski przejmując Iwonicz w 1825r rozpoczyna budowę zakładu kąpielowego i łazienek. Uzdrowisko zostało jednak założone dopiero w 1837r przez następcę Teofila, jego syna Karola Teofila Załuskiego, jednego z przywódców i oficerów powstania listopadowego. W XIXw w centrum Iwonicza powstało wiele drewnianych willi i pensjonatów dla kuracjuszy. Do rodziny Załuskich uzdrowisko należało do 1945r. Wcześniej, bo 10 września 1939r do Iwonicza wkroczyli Niemcy, którzy rozlokowali tu swoje oddziały Wehrmachtu. 26 lipca 1944r oddział partyzancki AK pod dowództwem Franciszka Kochana Obłońskiego wyzwolił Iwonicz utrzymując go w polskich rękach aż do 20 września tego samego roku, do wejścia wojsk radzieckich. Okres ten nazwany Rzeczpospolitą Iwonicką zakończył się aresztowaniami przez NKWD i UB żołnierzy AK i rodziny Załuskich. W 1973r Iwonicz-Zdrój otrzymał prawa miejskie. Pierwsza modrzewiowa świątynia została wzniesiona w Iwoniczu podobno już w 1464r. Istniejący do dzisiaj budynek drewnianego kościoła św. Iwona i Matki Bożej Uzdrowienia Chorych powstał w 1895r. Stoi on obok nowej murowanej świątyni otwartej w 2000r, kościoła pw. Matki Bożej Uzdrowienia Chorych i św. Iwona. I stąd właśnie po pokonaniu autem trochę mniej krętej drogi niż wczorajsza rozpoczęliśmy naszą dzisiejszą wędrówkę. Najpierw wzdłuż potoku Bełkotka, gdzie na jazie znajduje się tablica pamiątkowa poświęcona fundatorowi iwonickiego uzdrowiska, hr. Karolowi Załuskiemu ruszyliśmy przedziwną ścieżka na górę nomen omen zwaną Przedziwną :-)  Od niej niedaleko już na wierzchołek mierzącej 549m npm Żabiej Góry. Góra zaliczana do Korony Beskidu Niskiego zwieńczona masztem telekomunikacyjnym oferuje piękną panoramę wzniesień Beskidu Niskiego z wyniosłą Cergową na pierwszym planie. Obok krzyża znaleźliśmy nawet tabliczkę z nazwą szczytu z którą oczywiście zrobiliśmy sobie zdjęcia :-) U podnóża Żabiej Góry leży założona 15 marca 1376r wieś Lubatowa, która dziesięć lat później w wyniku darowizny królewskiej staje się własnością Zyndrama z Maszkowic. W późniejszej swej historii wieś wielokrotnie zmieniała swych właścicieli. W 1529r wzniesiono w Lubatowej pierwszą świątynię, drewniany kościół św. Stanisław Biskupa. Przetrwał on prawie czterysta lat, kiedy to w 1921r zastąpił go nowy murowany kościół św. Stanisława Męczennika. Przed świątynią stoi pomnik pomordowanych podczas II wojny światowej upamiętniający mieszkańców wsi którzy zginęli podczas okupacji hitlerowskiej.  Z Lubatowej przez wzniesienie Przymiarki dotarliśmy do wsi Bałucianka. W założonej w 1470r wsi znajduje się powstała prawdopodobnie w XVIIw drewniana greckokatolicka cerkiew pw. Zaśnięcia Przeświętej Bogarodzicy. W otaczającym świątynię kamiennym murku wkomponowana jest powstała prawdopodobnie w 1820r murowana parawanowa dzwonnica. Jest ona pozbawiona dzwonów, gdyż jeden z nich zabrali Niemcy, drugi zabrali opuszczający wieś w 1947r Łemkowie a trzeci podobno przez nich zakopany czeka dalej na odkrycie cierpliwie nie wydając żadnych dźwięków :-)  Na pobliskim cmenatrzu znajdują się stare łemkowskie kamienne nagrobki. Obok świątyni stoi drewniany budynek dawnej szkoły. Z Bałucianki udaliśmy się na nasz ostatni koronny szczyt Beskidu Niskiego. To mierząca 640m npm Kopa zwana też od istniejącej tam kiedyś wieży triangulacyjnej Patryją. Wzniesienie to jest najwyższym w grzbiecie Przymiarki leżącym w paśmie Wzgórz Rymanowskich. Rozpościera się stąd piękna panorama obejmująca liczne szczyty Beskidu Niskiego i północnych pogórzy a nawet odległych o ponad sto kilometrów tatrzańskich wierchów. Mogliśmy się o tym przekonać korzystając z lornetki napotkanego sympatycznego piechura. No niestety pomimo naszych usilnych wysiłków oko ludzkie tego pięknego widoku nie dostrzegło. A może to już nie te oczy, nie te lata :-)  Z Przymiarek zeszliśmy do Iwonicza-Zdroju, gdzie posmakowawszy pysznych lodów u Stachury zwiedziliśmy jeszcze otwarty dla turystów (brawo :-) kościół św. Iwona.
      Iwonicz-Zdrój 395m npm – Przedziwna 551m npm – ŻABIA GÓRA 549m npm – Lubatowa 395m npm - Pod Uhliskami 618m npm – Bałucianka 500m npm – KOPA 640m npm – Przymiarki 626m npm – Iwonicz-Zdrój 395m npm
Tego dnia pokonaliśmy razem z Elą i Wiolą dystans 19km z 718m przewyższenia. Zdobyliśmy ostatnie dwa szczyty do Korony Beskidu Niskiego, ale nie skończyliśmy jeszcze naszej koronnej przygody tego pasma górskiego. Na deser zostawiliśmy sobie wszak króla Beskidu Niskiego, którego mam nadzieję niedługo w tym roku odwiedzimy :-)
           Pozdrawiam serdecznie :-)
               Łazior Świętokrzyski