2020.09.28. Karp Królewski

                  Witam :-)
   Chyba na każdym stole wigilijnym w Polsce centralne miejsce zajmuje karp. Ale jego popularność rozpoczęła się dopiero po II wojnie światowej. W sklepach notorycznie wszystkiego brakowało a świeża ryba była nieosiągalnym luksusem. Flota rybacka nie istniała a stawy hodowlane istniejące przed wojną znacznie ucierpiały lub zmieniły właścicieli z powodu zmiany granic. Ówczesny minister przemysłu i handlu , Hilary Minc chcąc zapewnić Polakom dostęp do rybiego mięsa wpadł na pomysł uruchomienia masowej hodowli karpia. Zgodnie więc z jego hasłem z 1947r ,,Karp na każdym wigilijnym stole w Polsce,, pokochaliśmy go nad wyraz :-) Łatwo było hodować karpia na wielką skalę i na święta sklepy miały tony żywych ryb. Nie wszystkim wiadome jest , że pierwszą w Polsce i jedną z pierwszych w Europie Doświadczalnych Stacji Rybackich otwarto ponad sto lat temu w Rudzie Malenieckiej. W roku 1904 dobra Ruda Maleniecka od Seweryna Jezierskiego nabył Felicjan Jankowski herbu Jastrzębiec. Nowy właściciel z czasem zlikwidował istniejące tu zakłady przemysłowe i postawił na działalność gospodarczo-rybacką. W 1912r stworzył Doświadczalną Stację Rybacką a do jej kierowania namówił wybitnego ichtiologa Franciszka Staffa. Był on bratem wybitnego polskiego poety Leopolda Staffa. Jankowski wyposażył placówkę i zatrudnił pracowników. W istniejącym do dziś budynku zwanym Rybakówka obecni właściciele gospodarstwa rybnego założyli Izbę Tradycji im. prof. Franciszka Staffa. A po Jankowskim pozostał otoczony parkiem budynek dworski z XVIIIw będący jeszcze niedawno siedzibą Nadleśnictwa. Obok dworu stoi zabytkowa neoromańska kaplica św. Tadeusza z 1848r i nowy kościół pw. Zwiastowania NMP. Przy wjeżdzie do wsi od strony Końskich stoi pomnik upamiętniający bitwę stoczoną 6 września 1939 przez żołnierzy KOP z przeważającymi siłami niemieckimi. W Rudzie Malenieckiej znajduje się też cmentarz wojenny z I wojny światowej gdzie pochowanych jest 38-miu żołnierzy różnych narodowości. A prawie na przeciwko przy szkole im. prof. Franciszka Staffa odsłonięty w 2012r pomnik karpia królewskiego. Ruda Maleniecka leży nad jedną z najbardziej pracowitych świętokrzyskich rzek , nad Czarną Konecką. Energię rzeki, zwanej też Czarną Maleniecką wykorzystywano do poruszania licznych młynów wodnych i rozmaitych maszyn fabryk Staropolskiego Zagłębia Przemysłowego. Wody liczącej około 90km długości Czarnej napełniają liczne stawy rybne i zbiorniki zaporowe. Wędrując w dół Czarnej Koneckiej natrafimy na osadę Maleniec która swą nazwę wzięła podobno od obficie rosnących w okolicznych lasach malin :-) Wieś najbardziej znana jest z Zabytkowego Zakładu Hutniczego mieszczącego zachowany zespół walcowni i gwożdziarni. Zakład został założony w 1782r przez kasztelana łukowskiego Jacka Jezierskiego a znacząco zmodernizowany w XIXw przez kolejnego właściciela Józefa Bocheńskiego. Produkcja w nim trwała prawie dwieście lat i stoi do dziś w niemal niezmienionym XIX-sto wiecznym stanie. Jeszcze dalej jest nieduża wioska Machory w której znajduje sie zabytkowy murowany dwór z 1906r i ruiny zabudowań folwarcznych. Już w XVIw istniała tu kużnica wodna i powstały póżniej wielki piec. W 1898r w zabudowaniach dawnej huty ówczesny właściciel Ludwik Bayer otworzył fabrykę kafli i tektury. Wyroby zakładu machorowskiego zatrudniającego około dwustu pracowników cieszyły się popularnością w całej ówczesnej Rosji. Fabryka działała do 1970r a dzisiaj pozostały po niej tylko ruiny. Niedaleko w lesie stoi wyremontowana niedawno Grobowa kaplica Dołęgów , jednych z dawnych właścicieli wsi. Do Rudy Malenieckiej wróciłem przez ... Tamaryfę :-) Tylko nie wiem co tam robiła ta czarownica...
     Pozdrawiam serdecznie :-)
        Łazior Śwęiętokrzyski