2021.01.09. Sobków i Mokrsko.

                    Witam :-)
     Około roku 1560 ówczesny właściciel Sobkowa, Stanisław Sobek ufundował tu zbór kalwiński który wkrótce stał się domem modlitwy arian. Niestety bracia nie cieszyli się długo jego posiadaniem gdyż syn Stanisława Sobka , również Stanisław w 1570r przekazał zbór katolikom. Oni z kolei zagospodarowali budynek na kościół który służy do dzisiaj jako kościół parafialny pw. św. Stanisława. Obok świątyni stoją dwie kapliczki słupowe a w 1843r wybudowano tu murowaną dzwonnicę. Jako miasto Sobków został założony w 1563r przez Stanisława Sobka z Sulejowa herbu Brochwicz, kasztelana bieleckiego, starostę małogoskiego i podskarbiego wielkiego koronnego. Wcześniej osada nosiła nazwę Nidy Ryterskiej a póżniejszą nazwę przyjęła od nazwiska nowego właściciela. Sobków wielokrotnie zmieniał właścicieli, był niszczony i całkowicie spalony podczas walk w 1915r. Prawa miejskie utracił w 1869r. Od lat 60tych XVIIw w osadzie zaczęli osiedlać się Żydzi którzy pod koniec XIXw stanowili już ponad połowę jego mieszkańców. Trafili oni w 1940r do getta w Jędrzejowie skąd wszyscy 28 sierpnia 1942r zostali wywiezieni do hitlerowskiego obozu zagłady w Treblince. Drewniana synagoga została zniszczona podczas wojny a dziś jedyny ślad po społeczności żydowskiej to zdewastowany kirkut z kilkunastoma ocalałymi macewami  znajdujący się blisko cmentarza parafialnego. W pobliskim Mokrsku Dolnym na cmentarzu parafialnym pochowani są Klara i Józefat Żeromscy, dziadkowie Stefana Żeromskiego. Ostatnie lata życia spędzili w murowanym dworze, dziś opuszczonym budynku szkolnym. W centrum wsi o historii sięgającej XIIIw znajduje się murowany kościół pw. Wniebowzięcia NMP. Najstarsze części tej kilkukrotnie rozbudowywanej świątyni pochodzą z XIIIw. Na placu kościelnym stoi zabytkowa drewniana dzwonnica z XIXw, dziś można by rzec zabytkowa ,,w połowie,, niestety. W Mokrsku Górnym znajdują się ,,niedostępne,, ruiny zamku z początku XIVw wybudowanego przez biskupa krakowskiego Floriana herbu Jelita. Od 1531r zamek wraz z okolicznymi wsiami należał do królowej Bony dla której przebudował go marszałek wielki koronny i wojewoda krakowski Piotr Kmita. Opuszczony na przełomie XVIII i XIXw zaczął popadać w ruinę i dzisiaj pozostały po nim tylko resztki murów. Niedaleko Sobkowa nad brzegiem Nidy około 1530r Rafał Ryterski rozpoczął budowę dworu który w latach 1560-1570 rozbudował Stanisław Sobek. Powstała w ten sposób fortalicja obwarowana murem obronnym z narożnymi basztami. Jeden z następnych właścicieli Sobkowa, Jan Wielopolski w latach 70tych XVIIw na środku warowni rozpoczął budowę pałacu którą ukończył dopiero pod koniec tego samego wieku Józef Władysław Myszkowski. Rozbudowywana w następnych latach  fortalicja została zniszczona podczas działań wojennych w 1915r. Zrujnowany pałac oraz budynki gospodarcze były użytkowane po II wojnie światowej przez miejscowy PGR. Od 1997r fortalicja sobkowska znajduje się w prywatnych rękach ale jest udostępniona dla turystów i można ją zwiedzać - oprócz TVN-u o czym informuje stosowna tablica:-) A w sobkowskim parku stoi zabytkowa figura św. Floriana. Bardzo podobną wycieczkę (wtedy trochę dłuższą,:z zamkniętą Tokarnią-)  kilkanaście lat temu, też zimowa porą odbyliśmy razem z Markiem. Teraz też razem wędrowaliśmy wokół pięknej, leniwie toczącej się Nidy - a może by tak spływ... W kościele sobkowskim parę lat temu pożegnałem mojego niezapomnianego wesołego przyjaciela stąd i dzisiejsza moja tam wizyta, mokrski zamek był dawniej bardziej dostępny a fortalicja sobkowska z latami pięknieje:-)
      Pozdrawiam serdecznie :-)
             Dla Przemka.
         Łazior Świetokrzyski