2023.10.15. Małogoszcz i okolice.

                    Witam :-)
    Co prawda wybory wyborami, ale relaks na świeżym powietrzu też ważny :-) Pojechaliśmy więc sobie z Markiem do Małogoszcza co by tam trochę połazić. A stąd najpierw udaliśmy się polnymi drogami w stronę również polnej drogi łączącej przysiółek Bocheńca, Nową Wieś z Karsznicami. Przy skrzyżowaniu tych dróg, na skraju lasu znajduje się cmentarz wojenny z I wojny światowej. W mogile otoczonej kamiennym murkiem i w cieniu potężnego dębu spoczywa tu 75 żołnierzy armii niemieckiej poległych w grudniu 1914r. Za Karsznicami leży będąca w średniowieczu gniazdem rodu Odrowążów wieś Rembieszyce. Pochodził stąd Mikołaj Odrowąż, który w 1447r został opatem jędrzejowskiego klasztoru cystersów. W XVIw Rembieszyce będące własnością rodziny Karsznickich w 1691r nabył Jan Zabielski. W XVIIIw wieś znalazła się w rękach rodu Komornickich i później Wasilewskich. W 1798r Rembieszyce kupił Franciszek Wolski, który też w latach 1798-1799 ufundował nowy kościół. Barokowy modrzewiowy kościół pw. św. Piotra i Pawła oraz również drewniana dzwonnica z II poł. XIXw stoją do dzisiaj. Pierwszy drewniany kościół w Rembieszycach powstały w 1438r przetrwał do 1751r a następnie zbudowana w jego miejscu drewniana świątynia spłonęła w 1798r. W drodze do Małogoszcza leży wieś Mieronice, na obrzeżach której znajduje się cmentarz wojenny. Na cmentarzu położonym w lesie na zboczu wzniesienia Przeczki spoczywa 14 żołnierzy armii niemieckiej poległych w grudniu 1914r. Przed Małogoszczem, na wysokości kopalni Głuchowiec znajduje się otoczony resztkami kamiennego muru małogoski kirkut. Na powstałej w latach 80tych XIXw i powiększonej w 1925r nekropolii zachowało się kilkadziesiąt macew. Choć miasto uzyskało w 1775r przywilej zabraniający żydowskiego osadnictwa to już na przełomie XVIII i XIXw ukonstytuowała się w mieście gmina żydowska. Żydzi zajmowali się przede wszystkim handlem oraz rzemiosłem a ich społeczność przed 1939r stanowiła prawie 50% ogółu mieszkańców Małogoszcza. Podczas niemieckiej okupacji na początku 1941r powstało getto, które hitlerowcy zlikwidowali 28 sierpnia 1942r. Większość ze zgromadzonych tu 1130 Żydów została wywieziona do getta w Jędrzejowie a następnie do obozu zagłady w Treblince. Pozostali trafili do obozu pracy w kamieniołomie w Bukowie skąd w 1944r wysłano ich do Auschwitz. Małogoszcz leży na południowo-wschodnim krańcu Pasma Małogoskiego, na pograniczu Gór Świętokrzyskich i Niecki Włoszczowskiej. Po raz pierwszy jako gród kasztelański był wzmiankowany w 1136r. Dzięki dogodnemu położeniu na przecięciu traktów handlowych z Łęczycy do Krakowa i Sandomierza oraz z Warszawy do Krakowa miejscowość pełniła rolę osady targowej. W 1259r Małogoszcz został zniszczony przez najazd tatarski. Był też często odwiedzana przez książąt i królów polskich.  Król Kazimierz Wielki w XIVw ufortyfikował go a król Władysław Jagiełło w 1408r nadał prawa miejskie. Pomyślny rozwój miasta trwał nieprzerwanie do potopu szwedzkiego. W wyniku III rozbioru Polski w 1795r Małogoszcz znalazł się w zaborze austriackim. W czerwcu1794r po bitwie pod Szczekocinami na plebanii, która pełniła też rolę lazaretu przebywał naczelnik generał Tadeusz Kościuszko. Równie podczas I bitwy pod Małogoszczem 24 lutego 1863r w małogoskiej plebanii mieścił się sztab generała Mariana Langiewicza. Była to jedna z najkrwawszych bitew powstania styczniowego. 16 września 1863r miała miejsce II bitwa pod Małogoszczem. Za pomoc powstańcom rząd rosyjski odebrał w 1869r Małogoszczowi prawa miejskie. W 1904r wielki pożar zniszczył większą część wsi. Podczas I wojny światowej, na przełomie 1914 i 1915r została ona doszczętnie zniszczona przez ogień artyleryjski i zajęta przez wojska niemieckie i austriackie. 5 września 1939r przed wkroczeniem do Małogoszcza Niemców mieszkańcy ukryli wystawiony przez nich w 1917r pomnik Tadeusza Kościuszki. Powrócił on na swoje miejsce po zakończeniu działań wojennych które zakończyły się w połowie stycznia 1945r wejściem wojsk radzieckich. W 1974r wybudowano w Małogoszczu, który odzyskał prawa miejskie 1 stycznia 1996, jedną z najnowocześniejszych, jak na ówczesne czasy, cementownię. Dzisiaj w mieście zachowało się wiele zabytkowych (niektóre chyba już się zrujnowały:-) domów z przełomu XIX i XXw. Pomnik Kościuszki na rynku, murowane kapliczki z XIXw i budynek szkoły z 1910r. Niedaleko rynku, na wzgórzu stoi murowany późnorenesansowy kościół parafialny pw. Wniebowzięcia NMP. Obok wybudowanej w latach 1591-1595 świątyni stoi murowana plebania powstała na przełomie XVI i XVIIw oraz modrzewiowa dzwonnica z połowy XIXw. Na parafialnym cmentarzu usytuowanym na wzgórzu Babinek, oprócz wielu zabytkowych nagrobków znajdują się też mogiły powstańcze z 1863r. Spoczywa tu 175 powstańców poległych w I bitwie pod Małogoszczem i 37 powstańców poległych w II bitwie małogoskiej. W wydzielonej kwaterze cmentarz wojenny na którym spoczywa 154 żołnierzy armii niemieckiej, 35 rosyjskiej i jeden austro-węgierskiej, poległych w drugiej połowie grudnia 1914r. W centralnej części nekropolii murowany kościół pw. św. Stanisława Biskupa z 1595r pełniący dziś funkcję kaplicy cmentarnej. No i tak z Markiem po tej świętokrzyskiej wędrówce wróciliśmy do Kielc by przy urnach być może zmienić bieg naszej historii :-)
            Pozdrawiam serdecznie :-)

               Łazior Świętokrzyski