2023.10.19. Bochenieckie cmentarze.

                    Witam :-)
     28 czerwca 1914r w Sarajewie został zamordowany następca tronu austro-węgierskiego, arcyksiążę Franciszek Ferdynand. Zbrodnia ta była bezpośrednią przyczyną wybuchu I wojny światowej. Po wysłaniu ultimatum i późniejszym wypowiedzeniu wojny armie Niemiec i Austro-Węgier na początku sierpnia tego roku przystąpiły do działań zbrojnych przeciwko Belgi i Rosji. Rozpoczął się jeden z najkrwawszych konfliktów zbrojnych w dziejach Europy, trwająca cztery lata Wielka Wojna nazwana później I wojną światową. Działania wojenne toczące się na trzech frontach: wschodnim, zachodnim i południowym zmieniły mapę Europy. Po ich zakończeniu powstało lub odzyskało niepodległość wiele państw, w tym i Polska. Wojna ta nie ominęła również ziemi świętokrzyskiej, gdzie na przełomie 1914 i 1915r front ustabilizował się też na linii Wiernej Rzeki i Nidy. Toczono tu zacięte walki i krwawe pojedynki artyleryjskie, gdzie Austriacy ściągnęli nawet z Krakowa zbudowane w zakładach Škoda ciężkie moździerze 305mm Model 1911. Jeden z nich zwany Chudą Emmą miał stanowisko bojowe w Miąsowej. Austriacy wykorzystali do tego XIXto wieczną karczmę, której duży budynek świetnie maskował moździerz. Do dzisiaj na tych terenach można odnaleźć ślady ziemianek i okopów tych krwawych walk. Świadczą też o nich rozsiane po obu brzegach tych rzek cmentarze wojenne. Początkowo poległych żołnierzy chowano w płytkich grobach w różnych miejscach porozrzucanych po polach i lasach a także wśród zabudowań. W późniejszym czasie zaczęto ich ekshumować i tworzyć cmentarze wojenne. I właśnie śladem owych cmentarzy w okolicach Bocheńca powędrowałem sobie dzisiaj. Jeden z takich cmentarzy znajduje się na terenie Papierni, obok osady młyńskiej nad Łośną (Wierną Rzeką) przysiółka wsi Bolmin. Pochowano tu 142 żołnierzy armii niemieckiej poległych w grudniu 1914r. Nad rzeką, niedaleko cmentarza ruiny młyna. Niedaleko też Wierna Rzeka wpada do Białej Nidy i właśnie tu znajduje się drugi cmentarz wojenny. Ponieważ jednak dzisiejszy stan rzek był dosyć wysoki a i poranny przymrozek nie zachęcał do brodzenia w nich więc odbyłem doń wędrówkę dość okrężną :-) Obok bolmińskiego zalewu przez będącą dopływem Białej Nidy rzeczkę Hutkę doszedłem do wsi Mosty. Osada najbardziej chyba znana z nigdy niewybudowanego zbiornika wodnego Chęciny. Pomysł tzw. morza chęcińskiego powstał jeszcze w latach 30tych XXw ale jak widać mimo późniejszych ponowień nie doczekał się realizacji. Niejako w jego miejscu działa za to kopalnia piasku :-) Za wsią Chojny i niedaleko brzegów Białej Nidy na niewielkim wzniesieniu kolejny cmentarz wojenny. W zbiorowej mogile spoczywa sześciu żołnierzy poległych18 grudnia 1914, w tym jeden Rosjanin wymieniony z nazwiska. I tak dalej zahaczając o wieś Bizoręda dotarłem do cmentarza znajdującego się po drugiej stronie Papierni. W kilku zbiorowych mogiłach spoczywa na nim 18 żołnierzy armii niemieckiej, 3 armii austrowęgierskiej i jeden armii rosyjskiej. Oczywiście w Bocheńcu jest piesza kładka przez Wierną Rzekę, ale z niej skorzystałem dopiero na końcu :-)  I wojna światowa zakończyła się klęską państw centralnych (Niemcy, Austo-Węgry, Turcja i Bułgaria) i pochłonęła ponad 14 milionów ofiar. Najpotworniejszą z dotychczasowych wojen zakończyło podpisanie rozejmu Niemiec z państwami ententy. Miało to miejsce 11 listopada 1918r w kolejowym wagonie, w lesie Compiègne na terenie Francji. W wagonie tym należącym wcześniej do cesarza Napoleona III Bonapartego został też podpisany 22 czerwca 1940r rozejm pomiędzy Francją a nazistowskimi Niemcami.
          Pozdrawiam serdecznie :-)
            Łazior Świętokrzyski