2018.11.07. Czarne Nietulisko

                   Witam :-)
    Najstarsze znane nazwy tej wsi to Mietelicko lub Mietulisko. Będąca w XIV wieku własnością biskupów krakowskich wieś przeszła w 1789r na skarb państwa. Leżące u zbiegu rzek Świśliny i Kamiennej Nietulisko Duże weszło w skład Staropolskiego Okręgu Przemysłowego, najstarszego w Polsce zespołu ośrodków przemysłowych. W 1816r w związku z decyzją Stanisława Staszica o rozbudowie fabryk żelaznych w Królestwie Polskim podjęto prace związane z regulacją rzeki Kamiennej. W latach 1834-1846 w zwanym wtedy Nietulisku Fabrycznym została wybudowana walcownia żelaza. Na potrzeby zakładu powstał zbiornik wodny do którego wodę poprowadzono kanałami z Kamiennej i Świśliny. Ten nowoczesny na owe czasy zakład zatrudniał około 150 pracowników dla których wybudowano obok małe osiedle mieszkalne liczące 36 domów. Początkowo walcownia składała się z ośmiu pieców i dwóch ciągów walcarek , nożyc do cięcia blach i tokarni napędzanych za pomocą dwóch kół wodnych i turbinę. Była to jedna z pierwszych zainstalowanych w Królestwie Polskim turbin wodnych. Po modernizacji walcowni pod koniec XIXw działały już trzy turbiny pozwalające zwiększyć możliwości produkcyjne zakładu. W 1903r na tych terenach miała miejsce wielka powódż która zniszczyła też pobliski zalew w Brodach odcinając walcownię od zasilania w wodę z Kamiennej. Zniszczenia nią spowodowane i póżniejsze strajki robotnicze doprowadziły w końcu w 1905r do zamknięcia zakładu. Co cenniejsze urządzenia walcowni zostały wywiezione przez zaborców rosyjskich a pozostawione budynki z czasem niszczały. Dzisiaj możemy obejrzeć ruiny budynków produkcyjnych , urządzeń wodnych , przepustów oraz mosty na kanałach doprowadzających wodę. W dawnych budynkach dyrekcyjnych walcowni i portierni mieści się teraz szkoła i przedszkole.
  Nietulisko Duże leży w dolinie Kamiennej przy drodze krajowej nr 9 pomiędzy Starachowicami i Ostrowcem Świętokrzyskim. Przy przystanku autobusowym początek ma krótki czarny szlak pieszy. Obchodzi on tereny walcowni obok zachowanych pozostałości jej ogrodzenia i dalej prowadzi do zabytkowego jazu Ulgi na nieistniejącym już Kanale Świślińskim. Obok wybudowany pod koniec ubiegłego wieku kościół św. Franciszka z Asyżu i dalej przez most na Świślinie za którym spotykamy znaki niebieskie szlaku Tarłów - Święty Krzyż. Tu też znajduje się koniec szlaku. Dawno nie odnawianego , znaki słabo widoczne lub ich brak.
  Nietulisko Duże (walcownia) - Nietulisko Duże
Czarny szlak pieszy , jeden z najkrótszych świętokrzyskich szlaków ma długość 2km
  Pozdrawiam serdecznie :-)
    Łazior Świętokrzyski