2019.07.28. Stępina

                   Witam :-)
   Niemcy przygotowując się do wojny ze stalinowską Rosją ulokowały blisko jej granic trzy wysunięte ośrodki dowodzenia. W okupowanej Polsce centralnej w okolicach Spały kwaterę miało dowództwo Grupy Armii Środek o kryptonimie ,,Anlage Mitte,, (Obszar Środek) a na Podkarpaciu w okolicach Frysztaka dowództwo Grupy Armii Południe (Anlage Süd - ObszarPołudnie) Trzeci i zarazem najbardziej znany ośrodek ,,Anlage Nord,, (Obszar Północ) powstał w Prusach Wschodnich w okolicach Kętrzyna. Był to osławiony Wilczy Szaniec (Wolfschanze) czyli kwatera główna Hitlera oraz kilka mniejszych kwater w okolicy. Prace budowlane nad tymi obiektami rozpoczęła w lecie 1940r największa niemiecka organizacja budowlana , Organizacja Todta. W ciągu kilkunastu miesięcy powstały cztery żelbetonowe schrony kolejowe dla niemieckich pociągów sztabowych. W okolicach Spały były to bunkry w Konewce i Jeleniu a niedaleko Frysztaka bunkry w Stępinie i Strzyżowie. W skład każdego z tych ośrodków dowodzenia wchodziło kilkadziesiąt obiektów o różnym przeznaczeniu - główne schrony kolejowe , bunkry strażnicze , budynki zaplecza technicznego i kwatery mieszkalne. Doprowadzono do nich również bocznice kolejowe. Przy budowie każdego z tych ośrodków pracowało kilka tysięcy ludzi , w większości jeńców i Żydów. Prace były objęte ścisłą ochroną wojskową bez dostępu okolicznej ludności. Największym z tych naziemnych obiektów jest schron kolejowy o długości 393m znajdujący się we wsi Stępina. Dłuższy i o większym przekroju jest obiekt w Strzyżowie ale ma on postać podziemnego tunelu o długości 438m wydrążonego w Żarnowskiej Górze. Niemcy wyprodukowali dla hitlerowskich dygnitarzy 25 pociągów specjalnych służących do przemieszczania się pomiędzy głównymi kwaterami dowodzenia podczas II wojny światowej. Odpowiednio opancerzone , wyposażone i wykończone z przepychem nazywane były Führersonderzug. Nazwa pociągu Hitlera - Amerika pochodziła od małej francuskiej wioski gdzie walczył on podczas I wojny światowej. Pociąg ten był pierwszą wojenną kwaterą Hitlera we wrześniu 1939r i póżniej podczas inwazji na Jugosławię i Grecję. 25 sierpnia 1941r do Wilczego Szańca przybył Benito Mussolini. Wizyta Duce miała ścisły związek z najazdem na ZSRR i planowaną inspekcją wojsk włoskich na wschodnim froncie. Po wizycie 26 sierpnia w Brześciu Litewskim gdzie obaj dyktatorzy oglądali ruiny dawnej twierdzy następnego dnia udali się dwoma pociągami Amerika i Azja do Stępiny. Dotarli tu rankiem 27 sierpnia i tego też dnia odbyli samochodową wycieczkę do Strzyżowa i Wiśniowej. Rankiem 28 sierpnia z pobliskiego Krosna polecieli na Ukrainę do kwatery gen. von Rundstedta. Obaj też zlustrowali żołnierzy dywizji włoskiej walczących na froncie wschodnim i póżniej wrócili do Krosna. Wieczorem tego samego dnia wyjechał Mussolini i niedługo póżniej Hitler. Jest to chyba jedyna udokumentowana wizyta pociągu Hitlera w którymś z czterech schronów kolejowych wybudowanych i utrzymywanych przez cały okres II wojny światowej. W 1944r schron w Stępinie użytkowany był przez Armię Czerwoną jako szpital polowy. Po wojnie oba schrony kolejowe pełniły funkcje magazynowe i do produkcji pieczarek. Obecnie oba obiekty są udostępnione do zwiedzania. Niedaleko Stępiny znajduje się najwyższe wzniesienie Pogórza Strzyżowskiego , mierzące 534m npm Bardo. W Wiśniowej znajduje się zespół dworsko-parkowy z XIXw Franciszka i Walerii Mycielskich. W 2017r prawie 650-letni dąb Józef rosnący tu w parku został wybrany na Europejskie Drzewo Roku :-) W Strzyżowie oprócz kolejowego schronu zachowało się kilka innych ciekawych obiektów. Na rynku stoją pożydowskie jednopiętrowe kamieniczki a pieczę nad nimi sprawuje z kamiennego postumentu patron miasta św. Michał Archanioł. Przy rynku pochodzący z XVw kościół MB Niepokalanie Poczętej i Bożego Ciała. Żydowska synagoga z XVIIIw i kirkut z 1850r , najmłodszy z trzech jaki się zachował.  Zespół klasztorny SS. Serafitek z 1890r i budynek wzniesiony w 1910 roku dla potrzeb Towarzystwa Gimnastycznego ,,Sokół,, służący obecnie jako Dom Kultury Sokół. Dwór Dydyńskich z XVIIIw i pałac Konopków z końca XIXw oraz jako , że było dużo o kolejnictwie to i zabytkowy dworzec kolejowy z 1910r :-)
    Pozdrawiam serdecznie :-)
        Łazior Świętokrzyski