2021.01.24. Szlakiem cmentarzy wojennych.

                    Witam :-)
   Spokojną naszą podróż przerwał nagle pojedynek na podwójnym pasie z TIR-em !!! Nie zdążyliśmy jeszcze ochłonąć po tym zdarzeniu gdy zajechaliśmy niespodziewanie bezproblemowo na stacją zwaną benzynową:-) Dalej ciężkowicki rynek tak nam się spodobał że aż zrobiliśmy dwukrotną rundkę wokół tegoż:-) I tak po podróży pełnej wrażeń różnorakich dotarliśmy do niezamierzonego znów celu. Wędrówkę mieliśmy rozpocząć gdzie indziej ale podczas nadspodziewanej szybkiej jazdy zakiełkował pomysł co by zacząć trochę dalej. Wtedyż to dotarliśmy do wsi Zborowice o kilkusetletniej historii w której znajduje się wzniesiony w latach 1530-1541 murowany póżnogotycki kościół pw. św. Marii Magdaleny. Mieliśmy to niebiańskie szczęście, że dane nam było zobaczyć świątynię w środku. Niedaleko kościoła na cmentarzu parafialnym jest wydzielona kwatera dla cmentarza wojennego nr. 135 z I wojny światowej. W zbiorowych mogiłach pochowano 49 żołnierzy armii niemieckiej, 23 żołnierzy armii austro-węgierskiej i 2 żołnierzy rosyjskich. Żołnierze zginęli 12-16 stycznia i 2-3 maja 1915r podczas walk o pobliskie strategiczne skrzyżowanie dróg leżących na szlaku zaopatrzeniowym frontu. Udając się w kierunku wsi Staszkówka doszliśmy do cmentarza wojennego nr. 136 gdzie spoczywa 455 żołnierzy armii austro-węgierskiej narodowości węgierskiej. Na znajdujących się tu wzgórzach w dniach 8-23 marca 1915r węgierscy honwedzi podjęli zakończoną niepowodzeniem próbę przełamania rosyjskiej obrony okupioną znacznymi stratami. Staszkówka była wzmiankowana już w XIVw. Według starych podań przez tą osadę miał przechodzić św. Wojciech podczas swojej misji do Prus. W miejscu dawnej drewnianej świątyni w latach 1928-190 wybudowano nowy kościół pw. św. Wojciecha. I tutaj też udało nam się zawitać do środka:-) W samej wsi i w jej pobliżu znajdują się cztery cmentarze wojenne: nr. 116, 117, 118 i 119. Na cm. nr. 116 w zbiorowych mogiłach pochowano 212 żołnierzy armii niemieckiej, na cm. nr. 117 spoczywa 286 żołnierzy rosyjskich, na cm. nr. 118 spoczywa 439 żołnierzy armii niemieckiej, 281 armii austriackiej i 43 rosyjskiej a na cm. nr. 119 pochowanych jest w zbiorowych mogiłach 509 żołnierzy rosyjskich. Wszyscy żołnierze pochowani na tych cmentarzach polegli 2 maja 1915r podczas wielkiej ofensywy sprzymierzonych wojsk austro-węgierskich i niemieckich zwanej bitwą pod Gorlicami. Ofensywa ta miała przełomowe znaczenie na froncie austriacko-rosyjskim. Rosjanie doznawszy dotkliwych strat zostali odparci daleko na wschód już nigdy nie zbliżyli się w te rejony. Ze Staszkówki udaliśmy się w stronę wsi Ostrusza gdzie na cm. nr. 143 pochowano poległych 2 maj 1915r 226 żołnierzy armii rosyjskiej, 96 z armii niemieckiej i 9 z armii austro-węgierskiej. Kilkaset metrów dalej na szczycie niewielkiego stromego wzgórza, obecnie zarośniętego lasem znajduje się cm. nr 142. Pochowano tu 76 żołnierzy austro-węgierskich i 49 rosyjskich poległych w okresie od stycznia do maja 1915r. Według miejscowych przekazów (a mogliśmy o tym usłyszeć osobiście) cmentarz ten został wybudowany przez jednego włoskiego jeńca obdarzonego niezwykłą siłą który sam obrabiał i nosił na wzgórze kamienne złomy. Obecnie cmentarz jest w katastrofalnym stanie, całkowicie zarośnięty z utrąconymi krzyżami nagrobnymi i bez jakiejkolwiek informacji o jego lokalizacji. W dobrym stanie zachował sie tylko duży kamienny obelisk, świadectwo pracy niestrudzonego Włocha. Na przedmieściu Ciężkowic, w Rakutowej znajduje się cm. nr 141 gdzie pochowano poległych 2 maja 1915r 255 żołnierzy armii rosyjskiej, 60 armii niemieckiej i 33 armii austro-węgierskiej. Ponieważ aura niestety spłatała nam figla i na nic zdały się Wioli koneksje więc stojąc u wrót Skamieniałego Miasta udaliśmy się w stronę Zborowic. Andrzej tylko pognał niestrudzenie na spotkanie z czarownicą, taki z niego sabatowiec:-) Zobaczyliśmy jeszcze stary kamieniołom w Ostruszy z największym odsłonięciem piaskowców na całym Pogórzu Ciężkowickim i drewnianą kapliczkę w wydrążonej wnęce piaskowcowej skały.
   Zborowice 250m npm - Staszkówka 390m npm - Patria 438m npm - Ostrusza 280m npm - Rakutowa 380m npm - Ciężkowice 250m npm - Karczemne 350m npm - Zborowice 250m npm
   Jedną z wielu atrakcji turystycznych Pogórza Ciężkowickiego są cmentarze wojenne z okresu I wojny światowej. Są nie tylko ciekawymi zabytkami architektonicznymi ale przypominają także o krwawych walkach toczonych na obszarze Galicji Zachodniej na przełomie 1914 i 1915r pomiędzy armią Rosji i armią C.K.Austrii. My w składzie : Ela, Wiola, Andrzej, Darek i piszący odwiedziliśmy 9 z wielu tu położonych. Cmentarze nr. 116, 118, 135 i 136 zaprojektował niemiecki sierżant, Anton Müller. Jeden z najbardziej okazałych, znajdujący sie na szczycie malowniczego wzgórza Patria (zwanym też Mentlówka) cm. nr 118 zwieńczony jest charakterystycznymi czteroma wysokimi kamiennymi słupami projektu wybitnego niemieckiego rzeźbiarza, Hermanna Kurta Hosaeusa. Pozostałe zaprojektował polski rzeźbiarz i malarz a także kombatant wojenny Jan Szczepkowski. I tak od cmentarza do cmentarza z dwoma kościołami po drodze przeszliśmy sobie 23,5km z diabelskim 666-cio metrowym przewyższeniem:-) Po drodze mieliśmy degustację jakże szlachetnego trunku, ciekawą dyskusję na temat Małopolski a na koniec zajrzeliśmy do Spiżarni by uszczknąć co cie co z jej smakowitej obfitości:-)
         Pozdrawiam serdecznie :-)
            Łazior Świetokrzyski