16-10-2021 Z wizytą w Tyńcu i na Wzgórzach Tynieckich.

W sobotę 16 października przy okazji pobytu w Krakowie odwiedziłem opactwo benedyktynów w Tyńcu wraz z kościołem św. Piotra i św. Pawła. Przespacerowałem się też zielonym szlakiem turystycznym biegnącym drogami i ścieżkami Bielańsko-Tynieckiego Parku Krajobrazowego, jednego z najmniejszych parków w Małopolsce. Odwiedziłem leżące na terenie parku, porośnięte lasem Wzgórza Tynieckie wraz z uroczyskami: Wielkanoc, Kowadza, Tyniec, rezerwatem przyrody Skołczanka oraz Ostrą Górę i Grodzisko.    

Opactwo benedyktynów w Tyńcu

Opactwo benedyktynów w Tyńcu ufundował najprawdopodobniej Kazimierz Odnowiciel około roku 1044. Na przełomie XI i XII wieku powstała romańska, trójnawowa bazylika oraz zabudowania klasztorne. W pierwszej połowie wieku XIII klasztor został otoczony kamiennym murem. W wiekach XIII i XIV klasztor był niszczony najpierw podczas najazdu tatarskiego, a następnie podczas walk o tron krakowski pomiędzy księciem Władysławem Łokietkiem i zwolennikami czeskich Przemyślidów. W wieku XIV powstał zamek będący siedzibą opata oraz krzyżowo sklepiony kapitularz. W wieku XV powstały otaczające wirydarz gotyckie krużganki oraz nowy gotycki kościół. W XV wieku benedyktyni tynieccy zaliczali się do najbogatszych konwentów w Polsce, posiadali sto wsi i pięć miasteczek. W latach 1618–1622 benedyktyni przebudowali gotycki kościół w stylu barokowym i w tej postaci zachował się zasadniczo bez zmian do naszych czasów. Barokowa przebudowa objęła również klasztor. W wieku XVIII nastąpiła rozbudowa klasztoru (powstały między innymi nowe pomieszczenia biblioteki). U podnóża wzgórza klasztornego wzniesiono mury obronne z basztami, później unowocześnione o bastiony. W trakcie konfederacji barskiej (1768-1772) opactwo zostało zamienione w twierdze konfederatów stawiającą silny opór  wojskom rosyjskim. W 1772 roku opactwo weszło w skład obszaru pierwszego zaboru austriackiego, benedyktyni raz jeszcze odbudowali klasztor. W roku 1816 cesarz austriacki skasował opactwo. W roku 1821 kościół został siedzibą biskupstwa tynieckiego. Diecezję tę w roku 1826 przeniesiono do Tarnowa. Ostateczny cios zadał opactwu pożar, który wybuchł od uderzenia  pioruna w 1831 roku po którym odnowiono tylko kościół. Mnisi, dzięki inicjatywie belgijskiego benedyktyna Karola van Oosta, powrócili do Tyńca po 123 latach 30 lipca 1939, a od roku 1947 trwa odbudowa kompleksu. W 1968 roku przywrócono opactwo.