04-12-2021 Spacer po Będzinie.

W sobotę 04 grudnia  przejeżdżając przez Zagłębie Dąbrowskie zatrzymałem się na dłuższą chwilę w Będzinie. Odwiedziłem Zamek Będziński i Pałac Mieroszewskich. 
Będzin to historyczna stolica Zagłębia Dąbrowskiego, jedno z najstarszych miast regionu. Początki osadnictwa na tym terenie sięgają epoki brązu, wtedy to na Wzgórzu Zamkowym istniała osada kultury łużyckiej. W IX wieku w miejscu warowni stał gród obronny strzegący szlaków handlowych. Kazimierz Wielki w pierwszej połowie XIV wieku wzniósł zamek na lewym brzegu Czarnej Przemszy. W 1358 roku lokował miasto na prawie magdeburskim, a następnie otoczył je kamiennymi murami. Z XIV wieku pochodzi także kościół pod wezwaniem św. Trójcy. Największy rozkwit gospodarczy przeżyło miasto pod panowaniem Jagiellonów. Położone we wnętrzu Wzgórza Zamkowego podziemia będzińskie fascynują tajemniczością. Poniżej zamku Czarna Przemsza kreśli łuk, a jej zielone brzegi zachęcają do odpoczynku. Wyjątkowym miejsce jest położony na przeciwległym brzegu rzeki barokowo-klasycystyczny zespół parkowo-pałacowy wzniesiony w pierwszej połowie XVIII wieku niegdysiejsza siedziba rodu Mieroszewskich, dziś jeden z obiektów Muzeum Zagłębia do którego należą także: zamek, podziemia będzińskie, Dom Modlitwy Mizrachi i mury miejskie. 

Zamek Będziński i kościół pw. św. Trójcy

Średniowieczny zamek będziński jest przykładem XIV-wiecznej budowli warownej. Został wybudowany w czasach króla Kazimierza Wielkiego w systemie tzw. Orlich Gniazd. Zamek jest położony na wysokiej skarpie, na lewym brzegu Czarnej Przemszy i był ważnym ogniwem systemu obronnego zachodniej granicy Polski przed najazdami od strony Śląska i Czech, czuwał też nad bezpieczeństwem wodnych i lądowych dróg handlowych między innymi traktu handlowego ze Śląska do Krakowa. Zamek po raz pierwszy wzmiankowany był w dokumentach z 1349 roku. W 1364 roku gościł na zamku Karol IV, cesarz niemiecki i król czeski. W murach zamkowych gościli również królowie polscy: Henryk Walezy w roku 1574, Jan III Sobieski w drodze pod Wiedeń w roku 1683 oraz August II Mocny w roku 1697. W roku 1616 spaliła się część miasta wraz z zamkiem, który szybko odbudowano. Dostosowując go wtedy do celów bardziej reprezentacyjnych niż obronnych. W czasie najazdu szwedzkiego zamek został ograbiony, a w XVIII wieku popadł w ruinę. Romantyczną, neogotycką rekonstrukcję zamku przeprowadził w roku 1834 hrabia Edward Raczyński. W obiekcie urządzono kaplicę ewangelicką, w której odprawiano pierwsze nabożeństwa ewangelickie na terenie zagłębia Dąbrowskiego. Następnie po drobnych przeróbkach zamek służył jako szpital. Nie za bardzo nadając się do tego celu już w roku 1849 ponownie popadł w ruinę. Ponowną próbę odbudowy podjęto po I wojnie światowej. Ostatecznie zamek odbudowano w roku 1956 i przekazano na siedzibę Muzeum Zagłębia w Będzinie. Na zamku aktualnie znajduje się jedna z największych kolekcji broni i uzbrojenia w Polsce.

Pałac Mieroszewskich w Będzinie

Pałac w Będzinie-Gzichowie został wzniesiony po roku 1702 przez Kazimierza Mieroszewskiego dla podkreślenia pozycji i rangi rodu. Jest barokowo-klasycystyczną budowlą szlachecką wzorowaną na ówczesnych rezydencjach francuskich. Na szczególną uwagę zasługują bogate XVIII-wieczne polichromie o tematyce świeckiej przedstawiające wodzów antycznych, medaliony portretowe, polowania oraz sceny pojedynków. Zbiory muzeum obejmują zabytki archeologiczne, etnograficzne oraz zbiory sztuki. Pałac otoczony jest parkiem.