15-10-2023 Wędrówka szlakami Jury Krakowsko-Częstochowskiej, zamek Rabsztyn i rezerwat „Pazurek”.

W niedzielę 15 października wybrałem się razem z Dorotą, Leną i Andrzejem na Jurę Krakowsko-Częstochowską, w okolice Olkusza. Naszym celem były jeden z zamków leżacych na szlaku Orlich Gniazd, zamek Rabsztyn oraz położony nieopodal rezerwat leśny i przyrody nieożywionej "Pazurek". Odwiedziliśmy też Jaroszowiec. Na wędrówkę wyruszyliśmy z parkingu położnego we wsi Rabsztyn u podnóża zamku, tuż obok dziewiętnastowiecznej „Chaty Kocjana”. Na początku naszej wędrówki zwiedziliśmy jurajski zamek Rabsztym.

Zamek Rabsztyn

Do dzisiejszych czasów nie zachował się żaden dokument dotyczący początków rabsztyńskiego zamku. Zatem nie wiemy kto był jego fundatorem i kiedy dokładnie został zbudowany. Historycy przypuszczają, że początek gotyckiej twierdzy sięga XIV wieku, gdy powstała strażnica będąca elementem systemu umocnień granic budowanego przez Kazimierza Wielkiego. Jednakże, prawdopodobnie wcześniej w tym samym miejscu stał już zamek drewniany. Nazwa zamku pochodzi od niemieckiego słowa „Rabestein” i po polsku oznacza „kruczą skałę”, co może wskazywać na niemieckie pochodzenie pierwszych budowniczych. Za panowania Władysława Jagiełły zamek stał się własnością Spytka Melsztyńskiego herbu Leliwa. W roku 1439 jego syn, również Spytek zawiązał konfederację polskich husytów przeciw biskupowi krakowskiemu Zbigniewowi Oleśnickiemu. Po ataku na obradującą w Nowym Korczynie radę królewską Spytek został pokonany w bitwie pod Grotnikami, gdzie sam poległ. Jego majątek wraz z zamkiem najpierw został skonfiskowany na rzecz skarbu królewskiego, a następnie przeszedł jako dzierżawa w ręce Andrzeja Tęczyńskiego herbu Topór. Na początku XVI wieku zamek znalazł się w rękach Bonerów, sprawowali oni urząd starostów rabsztyńskich przez trzy pokolenia. Kolejnymi starostami zostali; najpierw Mikołaj Wolski, a następnie marszałek wielki koronny Zygmunt Myszkowski. Prawdopodobnie ten drugi na początku XVII wieku przebudował twierdzę w duchu renesansowym. Częściowo zatraciła ona wówczas swój charakter obronny. W czasie potopu wycofujące się wojska szwedzkie splądrowały i zniszczyły zamek, którego już nie odbudowano. Częściowo był jeszcze używany do początków XIX wieku, potem został opuszczony. W drugiej połowie XIX wieku poszukiwacze skarbów wysadzili jedyną zachowaną część zamku, basztę oraz mury zamku dolnego. Ostatnimi czasy zamek przeszedł i częściową rekonstrukcję.

Rezerwat "Pazurek"

Po zwiedzeniu zamku powędrowaliśmy czerwonym Szlakiem Orlich Gniazd przez Czarny Las i Jaroszowiec do Rezerwatu Pazurek. Rezerwat „Pazurek” jest rezerwatem leśnym i przyrody nieożywionej. Został utworzony w 2008 roku. Rosną w nim przede wszystkim piękne buczyny, będące fragmentem pradawnych lasów olkuskich. W dużej ilości porasta czosnek niedźwiedzi i przylaszczka, występują wapienne formy skalne, największe z nich to Zubowe Skały, których ściany tworzą schroniska, szczeliny i wąwozy. Z rezerwatu wróciliśmy na parking pod zamkiem Rabsztyn i na koniec zwiedziliśmy Chatę Kocjana.

Chata Kocjana

Chata Kocjana to drewniany dom w którym urodził się Antoni Kocjan, wybitny przedwojenny konstruktor szybowców, rozstrzelany przez gestapo w 1944 roku.  W sumie pokonaliśmy 16.5 km przy 350m podejść.