22-04-2023 XVIII Rajd Wiosenny AKTK PTTK „Sabat” Politechniki Świętokrzyskiej.

W sobotę 22 kwietnia uczestniczyłem w XVIII Rajdzie Wiosennym AKTK PTTK „Sabat” Politechniki Świętokrzyskiej. Wędrówkę rozpoczęliśmy we wsi Waśniów, w pobliżu której w folwarku Gaj urodził się, a potem mieszkał żołnierz, historyk i wybitny poeta barokowy Wespazjan Kochowski (1633-1700). Związany z Sobieskimi, był pod Wiedniem w roku 1683 i uświetnił zwycięstwo króla Jana III w swych utworach.Pisał fraszki i liryki („Niepróżnujące próżnowanie”), wiersze religijne i patriotyczne (m.in. „Różaniec”, „Psalmodia polska”, „Dzieło Boskie albo Pieśni Wiednia Wybawionego”), poetyckie utwory publicystyczne i historyczne, w tym pisane po łacinie Kroniki, obejmujące czasy Jana Kazimierza i Michała Korybuta.

Kościół pw. św. Piotra i Pawła w Waśniowie 

Pierwsze wzmianki o Waśniowie pochodzą z roku 1145. Waśniów w XII wieku był własnością klasztoru z Trzemeszna (miasto w Wielkopolsce w pobliżu Gniezna) i był osadą targową. W roku 1351 uzyskał prawa miejskie. W roku 1432 miasto przeszło drogą zamiany w posiadanie klasztoru wąchockiego, do którego należało aż do kasaty opactwa w XIX wieku. Wraz ze zmianą traktów handlowych oraz szybkim rozwojem w XIX wieku ośrodków przemysłowych nad Kamienną Waśniów stracił na znaczeniu efektem czego była utrata praw miejskich w roku 1869. Drewniana świątynia istniała w Waśniowie już XII wieku. Na jej miejscu postawiono w roku 1656 kościół murowany, późnorenesansowy pw. św. Piotra i św. Pawła. Rzeźba na szczycie prezbiterium przedstawia wedle tradycji Wespazjana Kochowskiego. Wystrój kościoła barokowy. W prezbiterium ołtarz główny z drugiej połowy XVIII wieku. W kaplicy od południa znajduje się otoczony kultem siedemnastowieczny obraz Matki Boskiej, podobno przeniesiony z kaplicy na Górze Witosławskiej. W 1882 kościół rozbudowano, a w latach 1971–1975 restaurowano.  Z Waśniowa udaliśmy się do wsi Momina. Po drodze na chwilę zatrzymaliśmy się przy pochodzącym z początku XX wieku zespole dworskim w Boksycach. W Mominie odwiedziliśmy kościół pw. św. Wojciecha Biskupa i Męczennika. 

Kościół pw. św. Wojciecha w Mominie

Pierwsza wzmianka o kościele w Mominie pochodzi z roku 1326, choć murowany kościół powstał tu prawdopodobnie pod koniec XIII wieku. Jednonawowa, wzniesiona z kamienia budowla została powiększona w wieku XV. Od zachodu dobudowano wysoką wieżę, a od północy, do prezbiterium dwukondygnacyjną przybudówkę, w przyziemiu której mieści się zakrystia. Znacznie później, w wieku XVII od północy dobudowano późnorenesansową kaplicę Matki Boskiej, a od południa kruchtę. Wewnątrz kościoła znajduje się aż sześć ołtarzy. W głównym za obrazem Serca Jezusa znajduje się obraz patrona parafii św. Wojciecha. Na ścianach płyty epitafijne rodzin Jasińskich i Jagnińskich. Swoją tablicę ma też pochowany w tutejszym kościele profesor Uniwersytetu Wileńskiego Józef Gołuchowski uważany za prekursora romantyzmu w Polsce. Na zewnątrz, obok wejścia znajduje się tablica poświęcona urodzonemu w pobliskich Kosowicach arcybiskupowi gnieźnieńskiemu Bodzancie, który koronował Jadwigę na króla polski w roku 1384 oraz ochrzcił i koronował Władysława Jagiełłę w roku 1386. W kościele znajdują się też zabytkowe organy z roku 1860. 

Wiatrak w Szwarszawicach

Z Mominy przez Broniszowice udaliśmy się najpierw do Szwarszowic, gdzie obejrzeliśmy sobie XIX wieczny wiatrak typu holenderskiego, a następnie przez Mychów Kolonię i Bukowie do Chocimowa. W dworku w Chocimowie zakończyliśmy naszą wędrówkę. W sumie tego dnia pokonaliśmy ponad 22 km.

Dworek w Chocimowie

Dworek w Chocimowie zbudowany został w roku 1868, wznosi się w otoczeniu znacznie starszego parku. Dworek pierwotnie był własnością rodziny Popielów. Urodzony w Chocimowie Marian Ośniałowski, zapomniany poeta, był blisko spokrewniony z Witoldem Gąbrowiczem i Ksawerym Jasieńskim. W 1942 roku hitlerowcy wysiedlili Ośniałowskich i przejęli majątek. Do czasu zakończenia wojny w dworku mieścił się posterunek żandarmerii. Do września 2008 roku była tu szkoła, teraz mieści się Uniwersytet Ludowy oraz lokalne centrum spotkań.