25-10-2020 Jesień na Pustyni Błędowskiej.

Pustynia Błędowska to największy w Polsce obszar lotnych piasków (około 33 km²), leżący na pograniczu Wyżyn: Śląskiej i Olkuskiej. Pustynia ma niecałe 10 km długości i do 4 km szerokości. Średnia głębokość piasków wynosi 17–20 m. Rozciąga się pomiędzy wsią Klucze na wschodzie i Błędowem na zachodzie (dzielnica Dąbrowy Górniczej). Na południu znajdują się duże obszary leśne, północną granicę stanowi wieś Chechło. Przez pustynię przepływa rzeka Biała Przemsza i dzieli ją na dwie części północną i południową. Część północna wykorzystywana jest przez wojsko do ćwiczeń. 
Pustynia Błędowska powstała w wyniku działań człowieka. We wczesnym średniowieczu obszar pustyni porośnięty był lasami. W XIII wieku w okolicach Olkusza zaczęło intensywnie rozwijać się górnictwo rud ołowiu i srebra. Drewno potrzebne było do budowy sztolni, opalano nim również piece hutnicze, lasy wycięto. Ogołocona z drzew ziemia odsłoniła nagromadzone podczas epoki lodowcowej luźne piaski dając początek procesom przyrodniczym charakterystycznym dla terenów pustynnych. W szczytowym okresie obszar pustyni wynosił 150 km².
Tyle fakty, a legenda… Onegdaj w okolicach Olkusza, w pobliżu obecnej Pustyni Błędowskiej odkryto pokaźne złoża srebra i ołowiu. Eksploatacja ruszyła pełną parą. Powstały kopalnie, które dniem i nocą kradły ziemi drogocenną rudę. Sztolnie szybko rozrosły się nie tylko w szerz, ale i w głąb. Działo się to na tyle dawno, że ludzie nie znali jeszcze mechanicznych urządzeń, pomagających zwiększyć urobek. Posługiwali się więc kilofami, którymi uderzali w skałę. Powstawał wielki hałas. Tymczasem poniżej dolnych korytarzy, w mrocznych kazamatach piekła Belzebub wraz ze swymi kamratami skupić się nie mogli. Postanowili więc, że skończą z ciągłym stukotem. Kilka dni trwały narady co zrobić by kopalnia w Olkuszu zakończyła wydobycie. Był wśród diabłów jeden trochę mądrzejszy, który wymyślił iście szatański plan. Trzeba polecieć aż nad morze i zebrać olbrzymi wór piasku. Po powrocie do Olkusza zasypać nim wszystkie kopalnie. Zadanie zlecono najsilniejszemu Czartowi. Ten poleciał nad morze, nabrał do worka tyle piachu, że ledwo mógł go unieś. Nad ranem był już prawie na miejscu, opadł jednak całkiem z sił. Leciał nisko i nie zauważył, że jedna z iglic kościoła rozpłatała mu wór i piasek rozsypał się po okolicznych polach i łąkach, Tak oto powstała Pustynia Błędowska.     
Od wczesnych lat XX wieku pustynia wykorzystywana była jako poligon. Na wzgórzach Czubatka i Dąbrówka były niegdyś zlokalizowane stanowiska dowodzenia. Obecnie tylko część północna pustyni służy celom wojskowym, ćwiczą tu wojska spadochronowe.
Do niedawna na terenie tym można było obserwować zjawiska charakterystyczne dla naturalnych pustyń, takie jak fatamorgany i burze piaskowe. Niestety w latach 50-tych XX wieku część pustyni zaorano i obsadzono wierzbą i sosną, pozostała część zaczęła samoczynnie zarastać. Obecny pejzaż pustyni staje się coraz mniej pustynny. Wokół rośnie las sosnowy, a zarośnięte dawne wydmy przypominają łąkę. Szczególnie widać to w części południowej. W części północnej, w okolicy wzgórza Dąbrówka koło Chechła teren jest  ciągle w znacznej mierze pustynny. Obecnie podejmuje się działania mające na celu uchronienie tego unikalnego obszaru przed zarastaniem poprzez sukcesywne karczowanie pojawiających się drzew.
Na obrzeżach pustyni zlokalizowane są trzy punkty widokowe: dwa położone są na wzgórzach: Czubatka (382 m n.p.m.), obrzeże wsi Klucze i Dąbrówka (355 m n.p.m.), na obrzeżach wsi Chechło. Trzeci punk znajduje się w części południowej, stanowi on zespół platform widokowych w kształcie „Róży Wiatrów”. Obok punktów zlokalizowane są parkingi. Parkingi i wejście na teren pustyni są bezpłatne.
Przez pustynię przechodzi Żółty Szlak Pustynny prowadzące ze wsi Klucze, przez Czubatkę  do Błędowa. Z Czubatki w kierunku pustyni szlak biegnie obok malowniczego Stawu Zielonego. Na pustyni znajduje się infrastruktura turystyczna w postaci wiat, pomostów i tablic informacyjnych.

 

Galeria: