29-05-2022 XXII poZiMowy Złaz Politechniki Świętokrzyskiej po Ziemi Jędrzejowskiej/Wodzisławskiej.

W niedzielę 29 maja odbył się XXII poZiMowy Złaz Politechniki Świętokrzyskiej, po Ziemi Wodzisławskiej. Uczestnicy złazu mieli do wyboru dwie trasy; pierwsza prowadziła z Węchadłowa do Brzezia, druga z Krzcięcic do Wodzisławia. Ja wybrałem trasę numer dwa. Wędrówkę rozpoczęliśmy przy kościele parafialnym w Krzcięcicach. W drodze do Wodzisławia odwiedziliśmy dwór Zadęckich w Krzcięcicach z połowy XIX wieku i park przy tym dworze z XIX wieku, park dworski z XIX wieku w Piołunce, kościół pw. św. Jakuba Apostoła Starszego w Mieronicach z drugiej połowy XIII wieku, kaplicę i tablicę pamiątkową w miejscu dworu, gdzie mieszkał i tworzył (1667-88) Jan Chryzostom Pasek. W Wodzisławiu zwiedziliśmy kościół św. Marcina i synagogę. Imprezę zakończyło ognisko zorganizowane na stadionie Partyzanta Wodzisław. Moja trasa liczyła nieco ponad 17 kilometrów.   

Kościół pw. św. Prokopa w Krzcięcicach 

Pierwsza wzmianka źródłowa o kościele i parafii w Krzcięcicach  pochodzi z pierwszej połowy XIV wieku. Pierwotny drewniany kościół spłonął. Obecny murowany został wzniesiony w latach 1531-1542, jego fundatorem był Jerzy Niemsta Kula pieczętujący się herbem Jastrzębiec, ówczesny właściciel Krzcięcic. Kościół jest późnogotycki, składa się z dwuprzęsłowej nawy i węższego, dwuprzęsłowego prezbiterium oraz dwu bocznych kaplic. W nawie, prezbiterium, kaplicach bocznych i kruchcie uwagę przykuwa gwiaździste sklepienie o dekoracyjnym układzie kamiennych żeber. Na zwornikach żeber umieszczone są herby Jastrzębiec i Topór. W kościele występują elementy gotyku i renesansu. Renesansowe portale współistnieją z gotyckimi drzwiami. We kaplicy południowej, znajduje się renesansowy nagrobek fundatora. Ma on formę kamiennej płyty z płaskorzeźbą leżącego rycerza. W ołtarzu kaplicy znajduje się otoczony lokalnym kultem obraz Matki Bożej z Dzieciątkiem, zwanej Matką Bożą Pocieszycielką i Ofiarowania. Drugi ołtarz boczny poświęcony jest patronowi parafii św. Prokopowi. Kościół w Krzcięcicach jako jedyny w diecezji nosi wezwanie św. Prokopa. Święty Prokop żył na przełomie III i IV wieku n.e. w Jerozolimie, w czasach cesarza Dioklecjana. Obraz patrona w ołtarzu kaplicy dopełniają freski na chórze, przedstawiające życie Świętego. W ołtarzu głównym znajduje się Krucyfiks, w tle Jerozolima, na zasłonie Wniebowzięcie NMP. W drugiej połowie XVI wieku  kościół pełnił funkcje zboru kalwińskiego. Odzyskaną przez katolików świątynię, w roku 1670 konsekrował bp Mikołaj Oborski. Przy kościele wznosi się modrzewiowa dzwonnica z XVIII wieku.

Kościół pw. św. Jakuba Starszego Apostoła w Mieronicach 

Najstarszą częścią kościoła pw. św. Jakuba apostoła starszego w Mieronicach jest pochodzące z drugiej połowy XIII wieku wczesnogotyckie ceglane prezbiterium, nawa początkowo była drewniana. Murowana nawa, kaplica i zakrystia zostały dostawione później (pochodzą z XV, XVI wieku). W drugiej połowie XVI wieku świątynię na około dwadzieścia lat przejęli protestanci. W roku 1590 ponownie znalazła się w rękach katolików. W roku 1667 w kościele wzięli ślub Anna Remiszewska-Łącka i Jan Chryzostom Pasek. Około 1782 roku dobudowano do kościoła ceglaną kruchtę. Przed rokiem 1831 postawiono nową drewnianą dzwonnicę, zastąpiła ona starą będącą w bardzo złym stanie technicznym. Na początku XX wieku powiększono kaplicę. Ściany prezbiterium pokryte są odkrytymi w roku 1936  polichromiami (freskami) powstałymi w dwu etapach w latach 1330 i 1360. Freski są  mocno podniszczone ukazują Boże Narodzenie, sceny Męki Pańskiej, Apostołów, Panny Mądre i Głupie, legendę św. Małgorzaty. W kościele znajdują się XVI-wieczne kamienne portale. Z XVI wieku pochodzą również renesansowe polichromie w nawie. Na ścianie powyżej belki tęczowej, wizerunek św. Jakuba Apostoła, inskrypcje i kartusze herbowe. Przy wejściu do kaplicy przedstawienia apostołów: św. Jakuba i św. Tomasza. Ponadto w nawie znajduje się chór muzyczny z polichromowaną balustradą (około 1680 roku), kamienna chrzcielnica z roku 1629. W kaplicy znajduje się obraz Matki Bożej z Dzieciątkiem. Zapewne powstał na przełomie XVI/XVII wieku, namalowany został w typie obrazu Najświętszej Maryi Panny Śnieżnej w Rzymie. Otoczony lokalnym kultem obraz był koronowany przez bpa Franciszka Sonika w roku 1937.

Ołtarz główny kościoła pw. św. Marcina w Wodzisławiu 

Wodzisław zaczął rozwijać się w pierwszej połowie XIV wieku, zawdzięczał to korzystnemu położeniu przy trakcie królewskim  Dokładna data nadania Wodzisławowi praw miejskich nie jest znana. Z roku 1366 zachował się pierwszy dokument potwierdzający, że Wodzisław był miastem królewskim, w  roku 1370 na mocy testamentu Kazimierza Wielkiego, miasto wraz z  przyległymi wsiami ofiarowane zostało rycerzowi Przedborowi z Brzezia herbu Zadora, protoplaście rodu Lanckorońskich. Lanckorońscy pozostali właścicielami Wodzisławia do wybuchu II wojny światowej. W roku 1508 staraniem rodziny Lanckorońskich Wodzisław przeniesiono z polskiego prawa miejskiego na prawo magdeburskie. W okresie reformacji Wodzisław stał się silnym ośrodkiem kalwinizmu, odbywały się tu liczne zjazdy, funkcjonowała szkoła kalwińska. W roku 1613 Samuel Lanckoroński, starosta małogoski nakazał opuścić kalwinom miasto. W latach 1621-1644 Samuel w miejsce drewnianego kościoła wybudował murowany, istniejący do dziś wzorowany na wczesnobarokowych świątyniach rzymskich. Lanckorońscy wybrali go na rodową nekropolię. Aktualnie wystrój i wyposażenie kościoła, pochodzi z okresu od XVII do XX wieku, jest tu wiele motywów klasycystycznych, trochę gotyckich i barokowych. Pochodzący sprzed roku 1731 klasycystyczny ołtarz główny z kolumnami, w centralnym punkcie posiada duży krzyż. Klasycystyczne są również ołtarze boczne, na prawo od ołtarza głównego znajduje się ołtarz patrona parafii św. Marcina, na lewo ołtarz św. Peregryna (XVIII w.) wybudowano dla sprowadzonych przez Lanckorońskich z Rzymu relikwii Świętego, który wg legendy miał się zatrzymać w Wodzisławiu. W bocznej kaplicy znajduje się ołtarz Matki Bożej Różańcowej (XVIII w.) z najstarszym obrazem w kościele, XVII-wiecznym przedstawieniem Maryi na globie wśród obłoków.
Na przestrzeni wieków w Wodzisławiu licznie osiedlali się Żydzi, którzy tu stworzyli gminę wyznaniową.  W roku 1869 Wodzisław utracił prawa miejskie, odzyskał je 01 stycznia 2021 roku.